Το λεμφικό σύστημα
Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από τα λεμφικά όργανα, τα λεμφαγγεία και τα λεμφικά τριχοειδή. Στα λεμφικά όργανα ανήκουν ο θύμος αδένας, ο σπλήνας και οι λεμφαδένες. Λεμφοζίδια, δηλαδή μικρότερες συλλογές λεμφικού ιστού που αποτελούνται κυρίως από οζώδεις αθροίσεις, βρίσκονται στο βλεννογόνο του γαστρεντερικού συστήματος (αμυγδαλές, πλάκες του Peyer και σκωληκοειδής απόφυση),του αναπνευστικού, του αναπαραγωγικού και του ουροποιογεννητικού συστήματος και σχηματίζουν το λεμφικό ιστό που συνοδεύει βλεννογόνους

Τι είναι οι λεμφαδένες;
Οι λεμφαδένες (lymph glands) είναι μικροί σχηματισμοί μεγέθους ολίγων χιλιοστών, οι οποίοι φιλτράρουν υγρά, που κυκλοφορούν στο σώμα κι έτσι αποτελούν σταθμοί συλλογής ξένων σωμάτων, όπως βακτηρίων ιών ή καρκινικών κυττάρων. Στη συνέχεια λευκά αιμοσφαίρια επιτίθενται επί των συλλεχθέντων ξένων σωμάτων εντός των λεμφαδένων και τα εξολοθρεύουν. 
Σε κάποιες μορφές καρκίνου η μετανάστευση (μετάσταση) των καρκινικών κυττάρων γίνεται αρχικά προς τους επιχώριους (γειτονικούς) λεμφαδένες κι εν συνεχεία προς τους πιο απομακρυσμένους σταθμούς λεμφαδένων. Αυτή η μεταστατική οδός ονομάζεται λεμφογενής. Η γενική ιδέα του φρουρού λεμφαδένα συνίσταται στο, ότι η πιο πρώιμη μετάσταση λεμφογενώς γίνεται προς τον πιο κοντινό λεμφαδένα κι επομένως εάν η βιοψία του συγκεκριμένου λεμφαδένα αποβεί αρνητική, υπάρχει βάσιμη αποδοχή, πως ο καρκίνος δεν έχει διασπαρεί προς άλλα μέρη του σώματος. Περίπου 500-600 λεμφαδένες υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα. Οι ομάδες των λεμφαδένων που βρίσκονται στο λαιμό, την κλείδα, η υπό τα όπλα (μασχάλη) και στη βουβωνική χώρα. Οι λεμφαδένες ονομάζεται σύμφωνα με τη θέση τους στον οργανισμό.

Που εντοπίζονται οι λεμφαδένες;
Οι λεμφαδένες εντοπίζονται στις μασχάλες, τη βουβωνική χώρα, στον τράχηλο (λαιμό), στον θώρακα και στην κοιλιά. Συγκεκριμένα οι βασικές κατηγορίες λεμφαδένων είναι:
- Οι Μασχαλιαίοι Λεμφαδένες
- Οι Λεμφαδένες του τραχήλου (λαιμός)
- Οι Μηριαίοι Λεμφαδένες
- Οι Βουβωνικοί Λεμφαδένες (χαμηλά στην κοιλιά)
- Τα Μεσοπνευμόνια Λεμφογάγγλια
- Τα Μεσεντέρια Λεμφογάγγλια
Oι φυσιολογικοί λεμφαδένες (λεμφογάγγλια), το σχήμα των οποίων μοιάζει με αυτό των νεφρών, είναι ευκίνητοι και ελαστικοί και λειτουργούν ως «ισθμός» μέσω του οποίου συγκρατούνται υπολείμματα κατεστραμμένων κυττάρων, νεοπλασματικά κύτταρα αλλά και ξένα σωματίδια, μικρόβια κ.λπ. Τα μέρη του σώματός μας όπου συνήθως εντοπίζονται διογκωμένοι λεμφαδένες είναι ο λαιμός, οι μασχάλες και οι βουβωνικές χώρες. Εσωτερικές λεμφαδενικές διογκώσεις μπορούν όμως να παρουσιαστούν και στους πνεύμονες, στην κοιλιά καθώς και σε άλλα, σπανιότερα μέρη.

H λειτουργία των λεμφαδένων
Οι λεμφαδένες αποτελούν μια σειρά φίλτρων, σημαντικών για την άμυνα εναντίον των μικροοργανισμών και για τη διασπορά των νεοπλασματικών κυττάρων. Η πολύπλοκη αρχιτεκτονική τόσο του υποκάψιου, όσο και των μυελικών κόλπων επιβραδύνει τη ροή της λέμφου διαμέσω του λεμφαδένα, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η πρόσληψη και πέψη ξένων υλικών από τα μακροφάγα και τα δενδριτικά κύτταρα. η ροή της λέμφου διαμέσω των λεμφαδένων αποσκοπεί σον καθαρισμό της από ξένα σώματα, προτού επιστρέψει στην κυκλοφορία.
Τα Β-κύτταρα που περιέχονται στα λεμφοζίδια αντιδρούν με αντιγόνα, αυξάνονται σε μέγεθος και πολλαπλασιάζονται παράγοντας ανοσοκύτταρα. Τα ανοσοκύτταρα με τη σειρά τους παράγουν πλασματοκύτταρα, τα οποία συνθέτουν αντισώματα.

Σε ποιές παθήσεις πρήζονται οι λεμφαδένες;
Τα νοσήματα που μπορούν να δώσουν την εικόνα παθολογικής λεμφαδενικής διόγκωσης είναι αρκετά, με σημαντικότερα τα εξής:
Λοιμώδη νοσήματα. Κάποιες ιογενείς λοιμώδεις νόσοι συχνά συνοδεύονται από πρησμένους λεμφαδένες. Μερικές από αυτές είναι
η ερυθρά,
η ιλαρά,
η ανεμοβλογιά,
ο έρπης,
η λοιμώδης μονοπυρήνωση,
το AIDS κ.ά.

Επίσης κάποιες μικροβιακές λοιμώξεις όπως
η φυματίωση,
η βρουκέλλωση,
η οστρακιά κ.λπ.,

ενώ το ίδιο σύμπτωμα μπορεί να εμφανίζεται και σε αρκετά παρασιτικά νοσήματα όπως
η τοξοπλάσμωση,
η λεϊσμανίαση,
η ακτινομυκητίαση κ.λπ.

Νεοπλασίες. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν όλα
τα κακοήθη νεοπλάσματα,
λεμφώματα,
λευχαιμίες και
άλλα σπάνια κακοήθη νοσήματα που μπορεί να χαρακτηρίζονται από διογκωμένους λεμφαδένες.

Αυτοάνοσα νοσήματα. Τα νοσήματα του συνδετικού ιστού όπως αποκαλούνται διαφορετικά τα αυτοάνοσα, για παράδειγμα
ο λύκος,
η ρευματοειδής αρθρίτιδα,
η σαρκοείδωση,
η αμυλοείδωση κ.λπ., μπορούν επίσης να συνοδεύονται από παθολογικούς λεμφαδένες.

Τα νοσήματα που μπορούν να δώσουν την εικόνα παθολογικής λεμφαδενικής διόγκωσης είναι αρκετά, με σημαντικότερα τα εξής:
• Λοιμώδη νοσήματα. Κάποιες ιογενείς λοιμώδεις νόσοι συχνά συνοδεύονται από πρησμένους λεμφαδένες. Μερικές από αυτές είναι η ερυθρά, η ιλαρά,
η ανεμοβλογιά, ο έρπης, η λοιμώδης μονοπυρήνωση, το AIDS κ.ά. Επίσης κάποιες μικροβιακές λοιμώξεις όπως
η φυματίωση, η βρουκέλλωση, η οστρακιά κ.λπ., ενώ το ίδιο σύμπτωμα μπορεί να εμφανίζεται και σε αρκετά παρασιτικά νοσήματα όπως η τοξοπλάσμωση, η λεϊσμανίαση, η ακτινομυκητίαση κ.λπ.
• Νεοπλασίες. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν όλα τα κακοήθη νεοπλάσματα, λεμφώματα, λευχαιμίες και άλλα σπάνια κακοήθη νοσήματα που μπορεί να χαρακτηρίζονται από διογκωμένους λεμφαδένες.
• Αυτοάνοσα νοσήματα. Τα νοσήματα του συνδετικού ιστού όπως αποκαλούνται διαφορετικά τα αυτοάνοσα, για παράδειγμα ο λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η σαρκοείδωση, η αμυλοείδωση κ.λπ., μπορούν επίσης να συνοδεύονται από παθολογικούς λεμφαδένες.

Πόσο επικίνδυνη είναι η διόγκωση των λεμφαδένων;
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ηλικία και η πιθανή ευαισθησία του ασθενούς καθώς και το μέγεθος των διογκωμένων λεμφαδένων, η σύστασή τους και η διάρκεια της διόγκωσης παίζουν σημαντικό ρόλο στη διάγνωση. Ειδικά στα μικρά παιδιά εντοπίζονται συχνά πρησμένοι λεμφαδένες, κάτι που όμως θεωρείται φυσιολογικό. Κάθε ανησυχητική διαπίστωση κατά την ψηλάφηση ωστόσο πρέπει να οδηγεί αμέσως στον γιατρό.

Ενδείξεις παρακέντησης λεμφαδένα
• Οι διογκωμένοι λεμφαδένες, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν υπάρχει εμφανής κλινικά αιτία (και εφόσον η διόγκωση παραμείνει για πάνω από 1 μήνα), αποτελούν συχνή ένδειξη παρακέντησης. Η FNA μπορεί να διαγνώσει κάποια ειδική φλεγμονή, κάποιο τύπο λεμφώματος ή κάποια μετάσταση από γνωστή ή άγνωστη πρωτοπα- θή εστία.
• Στην περίπτωση των παιδιών, η παρακέντηση των διογκωμένων λεμφαδένων επι- χειρείται μόνο επί εμμονής των συμπτωμάτων για μακρό χρονικό διάστημα.
• Η FNA πολλές φορές γίνεται για να επιβεβαιώσει τον αντιδραστικό χαρακτήρα μιας τραχηλικής διόγκωσης, η οποία δεν είναι κλινικά ύποπτη.
• Επίσης, η παρακέντηση μπορεί να διαγνώσει τη μετάπτωση ενός γνωστού λεμφώματος σε ένα άλλο λέμφωμα χαμηλότερης διαφοροποίησης.
• Η χρησιμότητα της παρακέντησης είναι ακόμα μεγαλύτερη στην περίπτωση διερεύνησης εν τω βάθει λεμφαδένων (π.χ. ενδοκοιλιακών, μεσοθωρακικών ή οπισθοπεριτοναϊκών), των οποίων η χειρουργική διερεύνηση συνοδεύεται αναπόφευκτα από ένα σημαντικό ποσοστό θνησιμότητας.

Αντενδείξεις παρακέντησης λεμφαδένα
Η πιο σημαντική αντένδειξη διενέργειας παρακέντησης κάποιου διογκωμένου λεμφαδένα είναι μια σοβαρή διαταραχή των μηχανισμών πήξης του αίματος. Στις περιπτώσεις αυτές συνιστάται αποφυγή λήψης αντιπηκτικών και διόρθωση των μηχανισμών πήξης πριν τη διενέργεια της παρακέντησης.

Επιπλοκές παρακέντησης λεμφαδένα
Ο σχηματισμός αιματώματος αποτελεί τη συχνότερα παρατηρούμενη επιπλοκή. Οι αλλοιώσεις που προκαλούνται από την παρακέντηση είναι ιστολογικά εμφανείς στο 4% των περιπτώσεων και πολύ σπάνια καθιστούν δυσχερή την ακριβή ιστολογική διάγνωση.

Διαγνωστικές κατηγορίες - Κλινική ερμηνεία
• Μη διαγνωστικό υλικό
Τα μη διαγνωστικά υλικά αποτελούν το 5-15% του συνόλου των παρακεντήσεων. Το μη διαγνωστικό υλικό περιέχει πολύ λίγα ή και καθόλου καλά διατηρημένα κύτταρα, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να τεθεί ασφαλής κυτταρολογική διάγνωση. Κάτι τέ- τοιο μπορεί να συμβεί όταν οι λεμφαδένες είναι πολύ μικροί ή εντοπίζονται σε μεγάλος βάθος από την επιφάνεια και όταν η μεταστατική διήθηση του λεμφαδένα από κάποιο νεόπλασμα είναι εστιακή. Στην περίπτωση αυτή συνιστάται επανάληψη της εξέτασης.
• Στοιχεία κακοήθειας δεν παρατηρήθηκαν. Aντιδραστική υπερπλασία
Η αρνητική κυτταρολογική διάγνωση είναι περισσότερο αξιόπιστη όταν συνοδεύεται από συγκεκριμένη διάγνωση, όπως για παράδειγμα «αντιδραστική λεμφαδενίτιδα». Τα αρνητικά για κακοήθεια κυτταρολογικά ευρήματα δεν αποκλείουν εντελώς την ύπαρξη κακοήθειας (π.χ. μικρομετάσταση). Για τον λόγο, αυτό πρέπει πάντα να συστήνεται συνεκτίμηση με τα κλινικοεργαστηριακά δεδομένα προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το εξετασθέν υλικό ήταν αντιπροσωπευτικό της βλάβης. Σε περίπτωση που υπάρχει σχετική ένδειξη, καλό είναι να επαναλαμβάνεται η παρακέντηση.
• Θετικό για κακοήθεια. Λέμφωμα ή μεταστατικό κακόηθες νεόπλασμα
Η διαγνωστική κατηγορία των θετικών για κακοήθεια ευρημάτων διακρίνεται στην περίπτωση πρωτοπαθούς λεμφοϋπερπλαστικής νόσου και δευτεροπαθούς μεταστατικής διήθησης. Η χρήση της FNA για τη διάγνωση πρωτοπαθών νεοπλασμάτων των λεμφαδένων, έχει αποδειχθεί μια ιδιαίτερα αποτελεσματική διαγνωστική μέθοδος, στα χέρια έμπειρων και εξειδικευμένων ιατρών. Ειδικότερα, ο κυτταρολόγος πρέπει να είναι εξοικειωμένος με την πλέον σύγχρονη ταξινόμηση των λεμφωμάτων και τη χρήση ειδικών ανοσοκυτταροχημικών αντισωμάτων. Απαντήσεις της μορφής «λέμφωμα», «λέμφωμα εκ μικρών κυττάρων» και «λέμφωμα εκ μεγάλων κυττάρων» δεν θεωρούνται ιδιαίτερα κατατοπιστικές από τον ογκολόγο-αιματολόγο ο οποίος καλείται να σχεδιάσει την ενδεικνυόμενη θεραπεία και για τον λόγο αυτό πρέπει να αποφεύ- γονται. Η διάγνωση και επακριβής τυποποίηση λεμφωμάτων είναι εφικτή σε κυττα- ρολογικό υλικό με τη χρήση ειδικών διαγνωστικών τεχνικών ανοσοκυτταροχημείας, PCR και ανοσοφαινοτυπικής μελέτης με τη χρήση κυτταρομετρίας ροής. Και σε αυτή την περίπτωση απαιτείται οπωσδήποτε ιστολογική επιβεβαίωση σε δεύτερο χρόνο. Η διάγνωση μεταστατικής νόσου με τη χρήση αμιγώς κυτταρομορφολογικών κριτηρίων, είναι πολλές φορές ευχερέστερη και δεν απαιτεί πάντα τη χρήση ειδικών διαγνωστικών τεχνικών. Ζωτικής σημασίας για την ορθή διαγνωστική προσέγγιση του υλικού αποτελούν οι επαρκείς κλινικές πληροφορίες και ο ολοκληρωμένος εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος του ασθενούς.

Ακρίβεια - Αξιοπιστία
 Η παρακέντηση λεμφαδένων με λεπτή βελόνη διαθέτει, ως εξεταστική μέθοδος, υψηλή διαγνωστική ευαισθησία και ειδικότητα όσον αφορά στη διάκριση ανάμεσα σε μια καλοήθη και μια κακοήθη εξεργασία. Σχετικές έρευνες υπολογίζουν τη διαγνωστική ακρίβεια της παρακέντησης σε περιπτώσεις μεταστατικής νόσου, σε ποσοστό πάνω από 90%, με θετική προγνωστική αξία σχεδόν 100%.
• Ομοίως, η κυτταρολογική διάγνωση του Hodgkin λεμφώματος έχει υψηλή ακρίβεια, με θετική προγνωστική αξία πάνω από 90%.
• Η διαγνωστική ακρίβεια της παρακέντησης για μη Hodgkin λεμφώματα είναι επίσης υψηλή και παρουσιάζει ευαισθησία μεγαλύτερη από 80%.
• Η FNA παρουσιάζει σημαντική ακρίβεια στη διάγνωση παιδιατρικών λεμφωμάτων.
• Η αξιοπιστία της FNA αυξάνεται δραστικά με τη χρήση βοηθητικών διαγνωστικών μεθόδων, όπως της ανοσοκυτταροχημείας, της κυτταρομετρίας ροής, του υβριδισμού Southern Blot, της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) και του in situ υβριδισμού με χρήση ανοσοφθορισμού (Fluorescence In-Situ Hybridization - FISH).

Χρήσιμες πληροφορίες - Κλινικο-εργαστηριακή συσχέτιση
• Οι μέθοδοι ανοσοκυτταροχημείας και της κυτταρομετρίας ροής βοηθούν στη διάκριση ανάμεσα σε εξεργασίες λεμφικής και μη λεμφικής προέλευσης, στην επιβεβαίωση της μονοκλωνικότητας ενός λεμφικού πληθυσμού και την ταξινόμηση ενός λεμφώματος σε κλινικά σημαντική διαγνωστική κατηγορία.
• Η κυτταρομετρία ροής μπορεί να δώσει αποτελέσματα μέσα σε μόλις 2 ώρες, να προσδιορίσει τα ποσοτικά συστατικά του δείγματος (αριθμός και πυκνότητα κυττάρων), να ανιχνεύσει μονοκλωνικούς πληθυσμούς και να επιχειρήσει πολλαπλές χρώσεις ανά κύτταρο.
• Η ανοσοκυτταροχημεία πάλι πλεονεκτεί στο ότι διατηρεί τη μορφολογία των κυττάρων, απαιτεί μικρότερο αριθμό κυττάρων και μπορεί να ανιχνεύσει εύκολα τα διαγνωστικά για τη νόσο του Hodgkin κύτταρα.
• Ειδικές μοριακές τεχνικές έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση λεμφικών εξεργασιών. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν η μέθοδος υβριδισμού Southern Blot, η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) και ο in situ υβριδισμός με χρήση ανο- σοφθορισμού (Fluorescence In-Situ Hybridization - FISH).
• Η τεχνική Southern Blot απαιτεί χρονικό διάστημα 7-10 ημερών, ωστόσο είναι χρήσιμη στη διάγνωση άτυπων λεμφοϋπερπλαστικών εξεργασιών, Τ λεμφωμάτων και λεμφοειδών νεοπλασμάτων με αμφίσημα ανοσοκυτταροχημικά ευρήματα, καθώς επίσης και στη διάκριση λεμφοειδών από μη λεμφοειδή νεοπλάσματα.
• Η PCR διαθέτει εξαιρετική διαγνωστική ευαισθησία, παρουσιάζει ωστόσο υψηλό ποσοστό ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων.
• Η τεχνική FISH μπορεί να εφαρμοστεί απευθείας σε κλασικά κυτταρολογικά επιχρίσματα, για την ανίχνευση τυχόν γενετικών ανωμαλιών.
• Η αντιδραστική λεμφαδενίτιδα μπορεί να οφείλεται σε μια πληθώρα αιτίων. Κυτταρολογικά είναι δυνατόν να διαφοροδιαγνωστεί από ένα λέμφωμα (Hodgkin ή μη Hodgkin), μια μερική διήθηση του λεμφαδένα από κάποιο νεόπλασμα και μια μη ειδική καλοήθη λεμφαδενοπάθεια (νόσος του Castleman, τοξοπλάσμωση, λεμφαδενοπάθεια από HIV λοίμωξη και δερματοπαθητική λεμφαδενοπάθεια).
• Οπωσδήποτε η διάγνωση της νόσου του Castleman μπορεί να τεθεί σε κυτταρολογικό επίπεδο μόνο εξ αποκλεισμού, δεδομένου ότι τα κυτταρολογικά της ευρήματα είναι μεν χαρακτηριστικά, αλλά όχι ειδικά για τη συγκεκριμένη νόσο.
• Η τοξοπλάσμωση προσβάλλει συνήθως τους τραχηλικούς λεμφαδένες και είναι αυτοπεριοριζόμενη, ωστόσο μπορεί να μιμείται κλινικά ένα λέμφωμα. Η κυτταρολογική διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί με ορολογικές αναλύσεις.
• Η διερεύνηση μιας λεμφαδενοπάθειας σε άτομα προσβεβλημένα από τον ιό HIV μπορεί να επιτευχθεί με πολύ μεγάλη επιτυχία με τη βοήθεια της FNA, ωστόσο η διάγνωση λεμφαδενοπάθειας συσχετιζόμενης με HIV λοίμωξη (HIV Associated Lymphadenopathy) τίθεται σε κυτταρολογικό επίπεδο μόνο εξ αποκλεισμού.
• Στη σαρκοείδωση προσβάλλονται συχνότερα οι λεμφαδένες της κεφαλής και του τραχήλου. Κυτταρολογικά ανευρίσκονται κοκκιώματα. Σαρκοειδικού τύπου κοκκιώματα ανευρίσκονται και σε διάφορες φλεγμονές, αντίδραση τύπου ξένου σώματος, ατρακτοκυτταρικά νεοπλάσματα (π.χ. λέμφωμα Hodgkin και σεμίνωμα), καθώς επίσης και σε περίπτωση ανάπτυξης κάποιου κακοήθους νεοπλάσματος.
• Η λεμφαδενίτιδα που οφείλεται σε βακτήρια ή μύκητες αποδίδει συνήθως κατά την παρακέντηση πυώδες υλικό, ένα μέρος του οποίου πρέπει να υποβάλλεται σε μικροβιολογικές εξετάσεις. Πολλές φορές η κυτταρολογική διάγνωση τίθεται με τη βοήθεια ειδικών κυτταροχημικών χρώσεων.
• Η ιστιοκυττάρωση των κόλπων με μαζική λεμφαδενοπάθεια (νόσος Rosai- Dorfman) απαντά συνήθως σε μικρά παιδιά και σε εφήβους, με τη μορφή αμφοτερόπλευρης, ανώδυνης τραχηλικής λεμφαδενοπάθειας, συνοδευόμενης από πυρε- τό, αρθραλγίες, νυχτερινή εφίδρωση και απώλεια βάρους. Η κλινική εικόνα μιμείται εκείνη του λεμφώματος, ωστόσο η κυτταρολογική διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει μια αντιδραστική λεμφαδενίτιδα και την ιστιοκυττάρωση από κύτταρα Langerhans. Η τελευταία απαντά συχνότερα σε παιδιά και συνήθως παρουσιάζει και εξωλεμφαδενική εντόπιση.
• Νεκρωτικά στοιχεία σε τραχηλικούς λεμφαδένες μπορεί να παρατηρηθούν σε περιπτώσεις ιστιοκυτταρικής νεκρωτικής λεμφαδενίτιδας (νόσος Kikuchi), λεμφαδενικό έμφρακτο, στη διαπυητική ή κοκκιωματώδη λεμφαδενίτιδα, το λέμφωμα από μεγάλα κύτταρα και το μεταστατικό καρκίνωμα.
• Η λοιμώδης μονοπυρήνωση οφείλεται σε λοίμωξη από τον ιό Epstein-Barr και μπορεί να παρατηρηθεί σε υλικό παρακέντησης.
• Το λέμφωμα Hodgkin αποτελεί το 30% του συνόλου των παρατηρούμενων λεμφωμάτων. Κυτταρολογικά αναγνωρίζονται τα διαγνωστικά για τη νόσο του Hodgkin κύτταρα.
• Τα μη Hodgkin λεμφώματα διακρίνονται σε Β και σε Τ κυτταρικής αρχής. Επίσης, διακρίνονται σε λεμφώματα από μικρά και από μεγάλα κύτταρα.
• Τα λεμφώματα από μικρά κύτταρα είναι το λεμφοκυτταρικό λέμφωμα, το λέμφωμα από κύτταρα μανδύα, το οζώδες λέμφωμα και λέμφωμα της οριακής ζώνης (marginal zone lymphoma). Η κυτταρολογική διαφορική διάγνωση για τα μη Hodgkin λεμφώ- ματα από μικρά κύτταρα περιλαμβάνει την αντιδραστική λεμφαδενίτιδα, τον λεμφοεπικρατητικό τύπο του λεμφώματος Hodgkin και το μικροκυτταρικό καρκίνωμα.
• Τα μη Hodgkin λεμφώματα από μεγάλα κύτταρα, σε αντίθεση με τα αντίστοιχα από μικρά κύτταρα τα οποία απαντούν συνήθως σε ενήλικες, μπορεί να συναντηθούν σε όλους τους ηλικιακούς πληθυσμούς. Αποτελούν το 35% των λεμφωμάτων των ενηλίκων. Το 40% των ασθενών παρουσιάζουν εξωλεμφαδενική εντόπιση του νεοπλάσματος, η οποία είναι δυνατό να διαγνωσθεί κυτταρολογικά με τη βοήθεια της παρακέντησης. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν το κεντροβλαστικό, το ανοσοβλαστικό και το αναπλαστικό λέμφωμα.
• Το λεμφοβλαστικό λέμφωμα από πρόδρομα Β- και Τ- κύτταρα αποτελεί το 33- 50% του συνόλου των παιδικών μη Hodgkin λεμφωμάτων και απαντά συχνότερα σε άρρενα άτομα. Σχεδόν πάντα χαρακτηρίζονται από λεμφαδενοπάθεια πάνω από το διάφραγμα και σχηματισμό μάζας στο πρόσθιο μεσοθωράκιο, με αποτέλεσμα την πρόκληση συμπτωμάτων άσθματος και συνδρόμου άνω κοίλης φλέβας. Δεδομένου ότι η κλινική εικόνα των ασθενών αυτών είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη, η FNA αποτελεί τη διαγνωστική μέθοδο εκλογής λόγω του μη επεμβατικού της χαρακτήρα.
• Η μετάσταση από πλακώδες καρκίνωμα μπορεί να θέσει πρόβλημα διαφορικής διάγνωσης από βραγχιακή κύστη ή έγκλειστη επιδερμοειδή κύστη.
• Το ρινοφαρυγγικό καρκίνωμα θέτει πρόβλημα διαφορικής διάγνωσης από λέμφωμα.
• Το μελάνωμα χορηγεί πολύ συχνά μεταστάσεις σε λεμφαδένες, οι οποίες μπορούν να εντοπιστούν με τη βοήθεια της παρακέντησης.
• Λιγότερο από το 3% των ασθενών που πάσχουν από σάρκωμα αναπτύσσουν λεμφαδενικές μεταστάσεις. Τα κυριότερα σαρκώματα που παρατηρούνται είναι το συνοβιακό, το επιθηλιοειδές, το αγγειοσάρκωμα, το ραβδομυοσάρκωμα και το σάρκωμα Kaposi, το οποίο απαντά συχνότερα σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς.

Χρήσιμες συμβουλές
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ηλικία και η πιθανή ευαισθησία του ασθενούς καθώς και το μέγεθος των διογκωμένων λεμφαδένων, η σύστασή τους και η διάρκεια της διόγκωσης παίζουν σημαντικό ρόλο στη διάγνωση. Ειδικά στα μικρά παιδιά εντοπίζονται συχνά πρησμένοι λεμφαδένες, κάτι που όμως θεωρείται φυσιολογικό. Κάθε ανησυχητική διαπίστωση κατά την ψηλάφηση ωστόσο πρέπει να οδηγεί αμέσως στον γιατρό.
Σήμερα διαθέτουμε ένα πλούσιο διαγνωστικό και θεραπευτικό οπλοστάσιο για τη διόγκωση των λεμφαδένων, όπως π.χ. τη βιοψία, η οποία είναι ακριβής και ακίνδυνη. Γι' αυτό δεν χρειάζεται να δείχνουμε ούτε φόβο ούτε όμως και αδιαφορία.
Η οποιαδήποτε διόγκωση λεμφαδένα στο σώμα μας, θα πρέπει να μας οδηγήσει άμεσα στον γιατρό. Οι διογκωμένοι λεμφαδένες είναι τα καμπανάκια που χτυπούν πάντα όταν τα όργανα που φρουρούν πάσχουν από οτιδήποτε.
Ορισμένοι καρκίνοι μεθίστανται καθυπεροχήν με τη λεμφική οδό. Ανάμεσα σε αυτούς κατά κύριο λόγο είναι ο καρκίνος του μαστού και το μελάνωμα. Μέχρι πριν λίγα χρόνια η χειρουργική εξαίρεση τέτοιων καρκίνων συνδυαζόταν σχεδόν πάντα με σύγχρονη αφαίρεση και άλλοτε άλλων ομάδων λεμφαδένων, προς αποκλεισμό της διαφυγής του όγκου από τα στενά όρια της πρωτοπαθούς εστίας. Έτσι η μαστεκτομή συνδυαζόταν με λεμφαδενικό καθαρισμό της σύστοιχης μασχαλιαίας κοιλότητας (10-30 λεμφαδένες). Η επέμβαση αυτή παρείχε το πλεονέκτημα, πως όλοι οι επιχώριοι λεμφαδένες τίθεντο στη διάθεση του παθολογοανατόμου προς εξέταση, οπότε καθοριζόταν με ακρίβεια η λεμφογενής μετάσταση ή όχι. Είχε όμως το μειονέκτημα να συνδυάζεται με σοβαρές και ιδιαίτερα νοσηρές παρενέργειες, όπως κινητικά προβλήματα στον ώμο, επιμόλυνση του τραύματος, νευρικές βλάβες και λεμφοίδημα στο χέρι. Το λεμφοίδημα είναι έντονο πρήξιμο οφειλόμενο στη συσσώρευση λεμφικού υγρού.

 Με το σχεδιασμό κι εφαρμογή μιας λιγότερο επεμβατικής χειρουργικής πράξης, όπως είναι η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα, επετεύχθη η σχεδόν εξαφάνιση των μετεγχειρητικών επιπλοκών, η μείωση του εγχειρητικού χρόνου, ο λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα και τελικά η βραχύτερη περίοδος ανάρρωσης. 

Οι γιατροί παίρνουν βιοψίες από περιοχές που φαίνονται παθολογικές και τις χρησιμοποιούν προκειμένου να ανιχνεύσουν καρκίνους, προκαρκινικές καταστάσεις, λοιμώξεις και άλλες παθήσεις. Για ορισμένα είδη βιοψιών ο γιατρός εισάγει μία βελόνα στο δέρμα και απομακρύνει ένα δείγμα από τον ιστό που τον ενδιαφέρει ενώ σε άλλες περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική επέμβαση.

Γιατί να επιλέξει κάποιος το κέντρο μας για να κάνει παρακέντηση λεμφαδένα;​​​​​​​
Δημιουργήσαμε ένα χώρο με άμεση πρόσβαση (δίπλα στο σταθμό ΜΕΤΡΟ Κατεχάκη) με πολύ μεράκι και αγάπη, με σκοπό να δώσουμε στους ασθενείς τη δυνατότητα να μας γνωρίσουν και να κάνουν στο κέντρο μας αυτή την τόσο σημαντική ιατρική εξέταση.Εμείς κάνουμε ταυτόχρονα και τη λήψη και τη διάγνωση των παρακεντήσεων λεμφαδένων.
Πέραν όμως του πολύ χαμηλού οικονομικού κόστους, οι υπηρεσίες μας είναι πολύ υψηλής ποιότητας και για το λόγο αυτό είμαστε ένα από τα ελάχιστα κυτταρολογικά εργαστήρια στην Ελλάδα που έχουν διαπιστευθεί κατά ELOT EN ISO 15189. Η πιστοποίησή μας αυτή δεν είναι κενό γράμμα, αλλά αντανακλά την συνολική προσπάθειά μας να παρέχουμε αξιόπιστες, διεθνώς αναγνωρισμένες ιατρικές υπηρεσίες, εφαρμόζοντας ένα Σύστημα Ολικής Διαχείρισης Ποιότητας και δίνοντας σημασία σε όλες αυτές τις λεπτομέρειες που μας φέρνουν πιο κοντά στα σύγχρονα Ευρωπαϊκά Πρότυπα. Επιγραμματικά και μόνο θα αναφερθώ σε μερικά από τα χαρακτηριστικά που μας κάνουν να ξεχωρίζουμε:
​​​​​​​Άνετοι και λειτουργικοί χώροι δειγματοληψίας
Μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας (δύο μηχανήματα κυτταρολογίας υγρής φάσης, σύστημα αυτόματης χρώσης, κυτταροφυγόκεντροι, μικροσκόπια με καμέρα)
Άριστα εκπαιδευμένο προσωπικό
Οι 4 ιατροί κυτταρολόγοι του κέντρου μας είναι καταξιωμένοι επιστήμονες διεθνούς εμβέλειας, με πλούσιο επιστημονικό έργο
Τηρούμε πλήρες αρχείο πλακιδίων και παραπεμπτικών σε βάθος 10ετίας
Εφαρμόζουμε μέτρα εσωτερικού ελέγχου ποιότητας
Συμμετέχουμε σε προγράμματα εξωτερικού ελέγχου ποιότητας
Κάθε εξέταση μικροσκοπείται από 2 τουλάχιστον κυτταρολόγους
Έκδοση απάντησης εντός 24 ωρών
Απάντηση με εικόνες από αντιπροσωπευτικές θέσεις
Σχολιασμός εικόνων από ειδικό κυτταρολόγο
Δωρεάν παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, εαν χρειαστεί από τον Επιστημονικό διευθυντή και τους γιατρούς μας
Οι παρακεντήσεις στο κέντρο μας γίνονται αποκλειστικά με απεικονιστική καθοδήγηση και όχι τυφλά, από εξαιρετικά έμπειρους ακτινολόγους. Το κυτταρολογικό υλικό μικροσκοπείται επιτόπου από δύο τουλάχιστον κυτταρολόγους και η απάντηση εκδίδεται αυθημερόν. Σκοπός μας είναι η ελαχιστοποίηση του χρόνου που μεσολαβεί μεταξύ δειγματοληψίας και έκδοσης τελικής κυτταρολογικής απάντησης με σκοπό την εξασφάλιση της καλύτερης δυνατής εξυπηρέτησης των εξεταζομένων, τον μηδενισμό των περιπτώσεων λήψης ανεπαρκούς δείγματος, την επιτόπου κλινικοεργαστηριακή συνεκτίμηση και την άμεση συμβουλευτική παρέμβαση- επεξήγηση των κυτταρολογικών διαγνώσεων