Η υπερηχογραφία είναι γνωστό να μπορεί να απεικονίσει όλα τα όργανα του σώματος με αξιόπιστο τρόπο και σε πραγματικό χρόνο (real time) σε μορφή video, με την απεριόριστη εναλλαγή των εικόνων που προσφέρουν οι σύγχρονοι υπερηχογράφοι. Η μορφολογική αυτή μελέτη συμπληρώνεται με την κινητική και την αιμοδυναμική μελέτη των ιστών χάρις στην μελέτη με Eγχρωμο , Power και παλμικό Doppler.       

Ιδιαίτερα στον θυρεοειδή αδένα που είναι ένα επιφανειακό όργανο, η υπερηχογραφική μελέτη είναι ιδιαίτερα προσιτή εύκολη και αποτελεσματική. Η αναγνώριση της παθολογίας του θυρεοειδούς είναι εύκολη για την υπερηχογραφία. Είναι τώρα ξεπερασμένες άλλες παλαιότερες μέθοδοι απεικόνισης, όπως το σπινθηρογράφημα. Η υπερηχογραφία υπερέχει σε διαγνωστική αξία και δεν υποβάλλει τον εξεταζόμενο σε καμιάς μορφής ακτινοβολία. Τα ίδια πλεονεκτήματα ισχύουν και για τις ‘βαριές’ και ακριβές Αξονική και Μαγνητική Τομογραφία.     

 Είναι συχνή, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η παρουσία όζων στο θυρεοειδικό παρέγχυμα και τίθεται συχνά το θέμα της διαφορικής διάγνωσης των όζων αυτών: Ο όζος που υπάρχει στο θυρεοειδικό παρέγχυμα είναι τις περισσότερες φορές καλοήθης και σπάνια εξελίσσεται σε κακοήθη όγκο και καρκίνωμα. Η διαφορική αυτή διάγνωση μεταξύ του καλοήθους από τον κακοήθη όγκο γίνεται ανώδυνα και χωρίς ακτινοβολία χάρις στους σύγχρονους υπερηχογράφους και τους ειδικούς ηχοβολείς. Η Ελαστογραφία έρχεται να προσθέσει πληροφορίες σχετικά με την ελαστικότητα και την σκληρότητα των ιστών: ¨Σκληρός¨ όζος ή ¨σκληρότητα¨ σε τοίχωμα κυστικής βλάβης στον θυρεοειδή αποτελούν χρήσιμο διαφοροδιαγνωστικό γνώρισμα στην υπερηχογραφία.       

Παρά την πλήρη μορφολογική, αιμοδυναμική και Ελαστογραφική μελέτη του θυρεοειδικού όζου, υπάρχουν περιπτώσεις που η διάκριση του καλοήθους όζου από το καρκίνωμα απαιτεί κυτταρολογική ή ιστολογική τεκμηρίωση. Στις περιπτώσεις αυτές ο υπερηχογράφος που τον καθοδηγεί το έμπειρο χέρι ενός εξειδικευμένου γιατρού, μπορεί να οδηγήσει λεπτή βελόνα στον όζο και ιδιαίτερα στο περισσότερο ¨ύποπτο¨ τμήμα του. Σαν αποτέλεσμα της ήπιας αυτής επεμβατικής πράξης προκύπτουν κύτταρα ή μικροσκοπικό τεμάχιο από τον ιστό που είναι κατάλληλα για κυτταρολογική ή/και ιστολογική εξέταση.      

 Η εξέταση αυτή είναι ανώδυνη και εύκολη για τον ασθενή, πραγματοποιείται σε σύντομο χρόνο (διαρκεί 10 λεπτά) και δεν υπάρχουν επιπλοκές.

Η Υπερηχογραφικά Καθοδηγούμενη Παρακέντηση εκμεταλλεύεται την δυνατότητα της υπερηχογραφίας και του έγχρωμου Doppler να απεικονίζει τα αγγεία στον όζο, τον θυρεοειδή αλλά και τα περιβάλλοντα ή τα γειτονικά με τον θυρεοειδή μεγάλα ή μικρότερα αγγεία. Απεικονίζοντας, τα αποφεύγει στην διάρκεια της παρακέντησης ούτως ώστε να αποκλειστούν οι επιπλοκές και ιδιαίτερα η αιμορραγία.      

Αντίστοιχες με την παρακέντηση του θυρεοειδούς υπερηχογραφικά καθοδηγούμενες παρακεντήσεις πραγματοποιούνται σε πολλά όργανα του σώματος όπου οι απεικονιστικές εξετάσεις ανεπαρκούν να θέσουν την τελική διάγνωση. Η Υπερηχογραφικά Καθοδηγούμενη Παρακέντηση εκτός από την αναμφισβήτητη διαγνωστική της αξία αποκτά και θεραπευτική δυνατότητα: Η υπερηχογραφία μπορεί να πραγματοποιήσει έγχυση φαρμάκων και θερμικών καθετήρων (χημειοεμβολισμός και θερμοκαυτηριασμός) τοποθετώντας το φάρμακο κατευθείαν στον παθολογικό ιστό προκαλώντας τοπικά την βλάβη που απαιτείται για την θεραπευτική αποκατάσταση