Η  ταχεία  βιοψία είναι  μια  ολιγόλεπτη  διαδικασία  που  γίνεται  στο  Παθολογοανατομικό  Εργαστήριο με  ειδικά  μηχανήματα  και  καλείται ο Παθολογοανατόμος  να   απαντήσει  ταχύτατα σε  μερικά  βασικά  ερωτήματα  που  επηρεάζουν της  εξέλιξη  μιας  επέμβασης κατά  την  διάρκειά  της.  Οι  ζωτικής  σημασίας  πληροφορίες  που  χρειάζεται ο  χειρουργός  για  να   ολοκληρώσει  σωστά  την  επέμβαση  θα  τις  πάρει  τηλεφωνικά από τον παθολογοανατόμο αφού  πρώτα  του  στείλει  το  ύποπτο – άγνωστο δείγμα ιστού. 

Ο  χειρουργός  εκτός  των  έκτακτων  ερωτημάτων  που  προκύπτουν κατά τη  διαδικασία  της  επέμβασης, συνήθως   θέλει να μάθει: Αν το  ογκίδιο που  στέλνει  είναι  θετικό  για  κακοήθεια  ή  αρνητικό. Αν είναι  αυτή  η  βλάβη  που  ψάχνει, ειδικά  όταν  είναι  μικρή. Αν  υπάρχουν  και  άλλες  ουσιώδεις βλάβες Αν  αφαιρέθηκε  ο όγκος  σε  υγιή  όρια  ή  όχι. Αν  ο  λεμφαδένας  είναι  μεταστατικώς  διηθημένος. 

Αν η μάζα που έχει αφαιρεθεί είναι αυτή  που  ήταν  προσχεδιασμένη  να  αφαιρεθεί Αν  αρκεί ο  ιστός για  περαιτέρω  επιστημονική μελέτη.   Κ.α. Το  Εργαστήριο  τίθεται σε  κατάσταση κόκκινου  συναγερμού.  Διακόπτεται κάθε  άλλη εργασία   ή  τρέχουσα  διαδικασία και ο  παθολογοανατόμος  πηγαίνει  σε  ειδικά  διαμορφωμένο χώρο επεξεργασίας  ιστών.  Αφού  επιλέξει  την  πιο  αντιπροσωπευτική  θέση,   ο ιστός  μπαίνει  σε  ειδικό  μηχάνημα  τον  κρυοστάτη,  όπου  καταψύχεται και  κόβεται  σε  πολύ  λεπτές  φέτες ,  τοποθετείται  σε  αντικειμενοφόρο  πλάκα(τζαμάκι),  περνάει  από διάφορα  υγρά,   χρωστικές  - αλκοόλες – ξυλόλες,  μπαίνει  η  καλυπτρίδα(λεπτό τζάμι) και  καταλήγει  στο  μικροσκόπιο.  Η  διαδικασία  κρατάει  μόνο ολίγα  λεπτά. Στο  μικροσκόπιο  ο  παθολογοανατόμος  θα  κληθεί να  επιστρατεύσει  όλη  του  την  εμπειρία   και τις  ιατρικές  του  γνώσεις για  να  διαβάσει  τον  ιστό.  Εκεί  όμως κρύβεται  και η  μεγάλη  δυσκολία.

Η  εικόνα  που  βλέπει  είναι θολή. Σαν  να  βλέπει  πίσω  από ένα  θολό  τζάμι. Δεν  είναι  η  κανονική  διαδικασία  των  ολίγων  ημερών όπου  τα  πάντα  είναι  καθαρά. Πρέπει  ο  παθολογοανατόμος να  είναι  έμπειρος,  να  έχει  καλή  γνώση  της  Ιατρικής  και  ειδικά  της  παθολογικής  ανατομικής,  σωστή κρίση,  αποφασιστικότητα, ταχεία  σκέψη, να  είναι  πλήρως  ενημερωμένος  για  το  ιστορικό  του  ασθενή και  ασφαλώς  να  υπάρχει  δίαυλος  επικοινωνίας  και  καλή  συνεργασία  με  τον  χειρουργό. Συνήθως  οι    περισσότερες  ταχείες  βιοψίες  είναι  προγραμματισμένες.

Υπάρχει όμως  και  ένα  αριθμός    τους  που  προκύπτει  κατά  τη  διαδικασία  της  επέμβασης,  όταν  ο  χειρουργός  ζητάει  τη  βοήθεια  και  συνεργασία  του  παθολογοανατόμου  για  να  μάθει  τι  είναι  αυτό  το  ύποπτο εύρημα   που  δεν  απεικονίζονταν στον  προεγχειρητικό έλεγχο. Στατιστικές  μελέτες  έχουν  δείξει  ότι  η  διαγνωστική  ακρίβεια  της  Τ.Β.  κυμαίνεται  μεταξύ  94% - 98%. Υπάρχουν  βέβαια  και  πολλές  περιπτώσεις   που  για  την  οριστική  διάγνωση είναι  απαραίτητη  η  αναμονή  για  την  κανονική  διαδικασία  επεξεργασίας  του  ιστού και  ακόμη και  της  Ανοσοϊστοχημείας. Ο  χειρουργός  θα  κλείσει την  τομή  και  θα  περιμένει  μέχρι  να  βγει το τελικό πόρισμα.