Η παρακέντηση με λεπτή βελόνα, είναι μια εξέταση κατά την οποία λαμβάνονται δείγματα (κύτταρα) από έναν όζο του θυρεοειδούς, με μια λεπτή βελόνα. Η εξέταση αυτή διενεργείται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση. Δηλαδή ο ακτινοδιαγνώστης εντοπίζει τον όζο με το υπερηχογράφημα και στη συνέχεια καθοδηγεί την βελόνα σε διάφορα σημεία του όζου, παρακολουθώντας την συνεχώς με τον υπέρηχο. Το υλικό που αναρροφάται, αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση.

 

Γιατί θα μου συστήσει ο γιατρός μου να κάνω αυτή την εξέταση;

Ο λόγος για να σας συστήσει ο γιατρός σας την παρακέντηση (FNA), είναι για να διαγνώσει την αιτία εμφάνισης ενός όζου του θυρεοειδούς. Ο όζος θυρεοειδούς μπορεί να είναι κάτι που εσείς ή ο γιατρός σας έχετε παρατηρήσει γιατί:

• Μπορεί να δείτε ή να αισθανθείτε ένα φούσκωμα στο μπροστινό μέρος του λαιμού, στην περιοχή του θυρεοειδούς.
• Έχετε οίδημα (φούσκωμα ή διόγκωση) στην περιοχή του θυρεοειδούς και ο γιατρός σας σας έστειλε να κάνετε μια υπερηχογραφική εξέταση που έδειξε ότι υπάρχει ένας ή περισσότεροι όζοι στον αδένα.
• Είχε εντοπιστεί κάποιος όζος θυρεοειδούς ενώ εσείς κάνατε μια εξέταση για άλλους λόγους (π.χ. σε ένα τρίπλεξ καρωτίδων).

Οι πιο συνηθισμένες εξετάσεις που ανακαλύπτουν τους όζους του θυρεοειδούς είναι:

• υπερηχογράφημα του λαιμού.
• η αξονική τομογραφία (CT), η οποία περιλαμβάνει την εξέταση του αυχένα ή του θώρακα.
• σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η παρακέντηση του θυρεοειδούς FNA διεξάγεται για να ανακαλύψει την αιτία εμφάνισης ενός ή περισσοτέρων όζων στον θυρεοειδή αδένα. Οι όζοι του θυρεοειδούς εμφανίζονται συχνά και βρίσκονται σε υπερήχους σε ποσοστό περίπου 50% των ενηλίκων. Οι ευμεγέθεις όζοι (όζοι που μπορούν να γίνουν εύκολα αισθητοί) είναι πολύ λιγότερο συχνοί και βρίσκονται στο 5% περίπου των γυναικών και στο 1% των ανδρών.

Η ύπαρξη όζων γενικά δεν πρέπει να σας ανησυχεί. Αυτοί είναι πιο συχνοί σε ανθρώπους που γεννιούνται και μεγαλώνουν σε περιοχές μακριά από την θάλασσα, όπου το έδαφος μπορεί να είναι ανεπαρκές σε ιώδιο. Οι άνθρωποι που ζουν σε αυτές τις περιοχές μπορεί να έχουν μια δίαιτα, στην οποίο λείπει το ιώδιο. Η ανεπάρκεια ιωδίου μπορεί να κάνει τον θυρεοειδή αδένα μεγαλύτερο σε διαστάσεις (βρογχοκήλη). Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτή η διόγκωση είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης ενός ή περισσοτέρων όζων στον αδένα.

Πολύ πιο σπάνια, ένας ή περισσότεροι όζοι στον θυρεοειδή αδένα είναι αποτέλεσμα ύπαρξης καρκίνου. Οι περισσότεροι καρκίνοι του θυρεοειδούς έχουν άριστο αποτέλεσμα εάν διαγνωστούν και θεραπευθούν έγκαιρα. Ο λόγος για τη διεξαγωγή της παρακέντησης του θυρεοειδούς (FNA) συνήθως είναι για να επιβεβαιωθεί ότι δεν υποκρύπτεται καρκίνος.

 

Πώς μπορώ να προετοιμαστώ για την παρακέντηση όζου του θυρεοειδούς (FNA);

Η παρακέντηση θυρεοειδούς (FNA) είναι μια διαδικασία «εξωτερικού ιατρείου» για τους περισσότερους ασθενείς. Απαιτείται περίπου μισή ώρα, ακολουθούμενη από μια σύντομη περίοδο μετά, όπου θα χρειαστεί να μείνετε για παρακολούθηση στο ιατρείο που κάνατε την εξέταση. Συνήθως επιτρέπεται να συνεχίσετε τις συνηθισμένες αλλά όχι επίπονες δραστηριότητες σας, για το υπόλοιπο της ημέρας.

Μπορείτε να φάτε και να πιείτε κανονικά πριν μετά τη διαδικασία. Δεν θα χρειαστεί γενική αναισθησία για την διενέργεια της παρακέντησης, αλλά μπορεί να σας χορηγηθεί τοπικό αναισθητικό για να μουδιάσει η περιοχή του δέρματος όπου εισάγεται η βελόνα παρακέντησης (FNA).

Όταν προγραμματίσετε το ραντεβού σας για την παρακέντηση, θα πρέπει να ενημερώσετε τους γιατρούς σας για το  αν παίρνετε οποιοδήποτε αντιπηκτικό αίματος.

Είναι πολύ σημαντικό να μην σταματήσετε κανένα από αυτά τα αντιπηκτικά φάρμακα ή να αλλάξετε τη δόση χωρίς να συμβουλευτείτε τόσο το δικό σας γιατρό όσο και τον γιατρό που θα κάνει την εξέταση FNA. Αυτοί θα σας δώσουν συγκεκριμένες. Αυτά τα φάρμακα συνήθως συνταγογραφούνται για την πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου ή της καρδιακής προσβολής, οπότε είναι πολύ σημαντικό να μην σταματήσετε να τα παίρνετε χωρίς να σας το ζητήσουν οι γιατροί σας. Η λήψη ασπιρίνη συνήθως δεν χρειάζεται να διακοπεί. Μπορεί επίσης να απαιτείται εξέταση αίματος για να ελέγξετε την πήξη του αίματος σας την ημέρα της εξέτασης.

Παρακέντηση όζου θυρεοειδούς με λεπτή βελόνα FNA, για κυτταρολογική εξέταση του υλικού

 

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της παρακέντησης του όζου του θυρεοειδούς (FNA);

Θα χρησιμοποιηθεί ο υπέρηχος για τον εντοπισμό του όζου που θα εξεταστεί και θα εμφανίζονται εικόνες του όζου σε μια οθόνη.

Ο υπέρηχος θα διενεργηθεί από έναν ακτινοδιαγνώστη και μπορεί να υπάρχει και κάποιος βοηθός του. Στη συνέχεια θα σας εξηγηθεί η διαδικασία FNA. Θα σας δοθούν οδηγίες για το τι μπορείτε και τι δεν μπορείτε να κάνετε μετά τη διαδικασία.  Οι οδηγίες συνήθως παρέχονται από τον γιατρό που εκτελεί την εξέταση. Εσείς θα πρέπει να υποβάλετε τυχόν ερωτήσεις αν δεν καταλαβαίνετε κάτι.

Διαδικασία πράξης

Θα ξαπλώσετε και ο λαιμός σας θα πλυθεί με αντισηπτικό. Μερικές φορές, εγχέεται τοπικό αναισθητικό για να μην νιώσετε πόνο κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Μια πολύ μικρή βελόνα θα οδηγηθεί στο θυρεοειδικό όζο με τη βοήθεια των εικόνων υπερήχων, έτσι ώστε να μπορεί να φαίνεται η θέση της βελόνας. Μόλις η βελόνα βρεθεί μέσα στο οζίδιο, ο γιατρός θα την μετακινήσει μερικά χιλιοστά εμπρός και πίσω, προκειμένου να πάρει ένα δείγμα από τον όζο και μετά η βελόνα θα αφαιρεθεί. Συνήθως κατά τη διάρκεια της παρακέντησης, εξετάζεται το δείγμα με μικροσκόπιο για να διαπιστωθεί εάν έχει αφαιρεθεί ικανή ποσότητα υλικού για να γίνει ακριβής η διάγνωση του όζου. Πολύ συχνά, η βελόνα θα πρέπει να εισαχθεί δύο ή τρεις φορές έως ότου υπάρξει αρκετό υλικό για να είναι δυνατή η σωστή εξέταση.

Μετά από αυτό η διαδικασία τελειώνει. Η θέση διάτρησης του δέρματος από την βελόνα στο λαιμό σας θα συμπιεστεί για μερικά λεπτά από το γιατρό που έκανε την παρακέντηση FNA ή από μια νοσοκόμα που βοηθάει τον γιατρό.  Η τελική απάντηση για το τι είναι ο όζος θα είναι έτοιμη σε μερικές ημέρες.

Μια πλήρης γνωμάτευση θα αποσταλεί στον γιατρό σας, ο οποίος θα συζητήσει στη συνέχεια μαζί σας τα αποτελέσματα.

 

Υπάρχουν κάποιες επιπτώσεις από μια παρακέντηση θυρεοειδούς (FNA);

Είναι συνηθισμένο να έχετε λίγο πόνο, οίδημα ή ακόμη και κάποιον μώλωπα εκεί όπου η βελόνα εισήχθη στο λαιμό σας. Ένα απλό φάρμακο για τον πόνο που διατίθεται από το φαρμακοποιό, όπως το panadol, μπορεί να χρειαστεί να πάρετε γι’ αυτό τον πόνο. Ο πόνος και το πρήξιμο πρέπει να εξαφανιστούν μετά από 48 ώρες.

Είναι σημαντικό να αποφύγετε την έντονη δραστηριότητα, ιδιαίτερα την δραστηριότητα που περιλαμβάνει κάμψη, τέντωμα, ανύψωση βαρών καθώς όλες αυτές τις δραστηριότητες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εσωτερικής αιμορραγίας στον θυρεοειδή αδένα.

Είναι σπάνιο να έχετε οποιαδήποτε αλλαγή στη φωνή σας, σοβαρό πόνο, γενικό οίδημα στο λαιμό ή δυσκολία στην αναπνοή ή στην κατάποση μετά από μια παρακέντηση θυρεοειδή (FNA). Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να τηλεφωνήσετε στο ιατρείο, όπου διεξήχθη η παρακέντηση, και να τους ενημερώσετε.

Εάν αντιμετωπίζετε δυσκολία στην αναπνοή μετά την παρακέντηση, θα πρέπει να πάτε αμέσως στο πλησιέστερο τμήμα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείου.

 

Πόσο διαρκεί η παρακέντηση θυρεοειδή (FNA);

Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου μισή ώρα και μπορεί να χρειαστεί να παραμείνετε, για μικρό χρονικό διάστημα στο χώρο αυτό, για παρακολούθηση.

 

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της παρακέντηση ενός όζου θυρεοειδούς (FNA);

Η παρακέντηση ενός όζου θυρεοειδούς είναι μια πολύ ασφαλής διαδικασία και θεωρείται πολύ χαμηλός ο κίνδυνος για τους περισσότερους ανθρώπους, επειδή η βελόνα που χρησιμοποιείται είναι πολύ λεπτή.

Υπάρχουν δύο συχνοί κίνδυνοι τους οποίους πρέπει να ξέρετε. Ο πιο συνηθισμένος κίνδυνος είναι μια αβέβαιη διάγνωση, ακόμα και όταν το δείγμα εξετάζεται λεπτομερώς από τον κυτταρολόγο. Αυτό συμβαίνει σε ποσοστό μέχρι 20%.

Ο δεύτερος συνηθέστερος κίνδυνος είναι η αιμορραγία. Αυτό συμβαίνει σε περίπου 1 στους 10 ανθρώπους και γενικά προκαλεί τοπικό πόνο, ευαισθησία και ίσως κάποιο φούσκωμα στην περιοχή που έγινε η παρακέντηση. Το φάρμακο για τον πόνο που σας χορηγείται είναι η παρακεταμόλη και είναι γενικά αρκετό για να σας βοηθήσει. Είναι καλύτερο να αποφύγετε την λήψη ασπιρίνη. Η ασπιρίνη καθιστά πιο δύσκολο το να σταματήσει η αιμορραγία, οπότε η λήψη της παρακεταμόλης είναι καλύτερη, αν χρειάζεται βέβαια, να πάρετε κάτι για πόνο μετά την παρακέντηση.

Η μεγάλη αιμορραγία, είναι πολύ σπάνια (μικρότερη από 1 στα 1000 άτομα). Αν συμβεί αυτό θα πρέπει να πάτε αμέσως σε ένα τμήμα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείου, και μερικές φορές απαιτείται χειρουργική επέμβαση για να σταματήσει η αιμορραγία, αλλά και αυτό είναι πολύ σπάνιο.

Επιπλοκές

Οι πιο σπάνιες επιπλοκές μετά τον θυρεοειδή FNA περιλαμβάνουν:

• Γενική διόγκωση της περιοχής του θυρεοειδούς ή του λαιμού που δεν είναι οδυνηρή και δεν σχετίζεται με αιμορραγία.
• Αλλαγή της φωνής (βραχνάδα). Αυτό μπορεί να οφείλεται σε προσωρινό τραυματισμό ενός από τα νεύρα που βρίσκονται κοντά στον θυρεοειδή. Υποχωρεί συνήθως σε μερικές εβδομάδες.
• Δυσκολία στην κατάποση.
• Ασυνήθιστη αύξηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Αυτό πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα της διέγερσης της απελευθέρωσης θυρεοειδικών ορμονών από την παρακέντηση. Είναι πολύ σπάνια, αλλά μπορεί να προκαλέσει υπερβολική εφίδρωση ή αίσθημα παλμών στο στήθος.

Εάν συμβεί κάποιο από αυτά τα πράγματα, θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας.

 

Ποια είναι τα οφέλη της παρακέντησης ενός όζου θυρεοειδούς (FNA);

Είναι μια εξέταση-πράξη χαμηλού κινδύνου που μπορεί να γίνει σε κάποιον στο ‘’εξωτερικό ιατρείο’’, δηλαδή χωρίς να απαιτείται νοσηλεία. Μπορείτε να επιστρέψετε στις καθημερινές σας δραστηριότητες μέσα σε μια ώρα από τη διαδικασία, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές οι δραστηριότητες δεν είναι επίπονες.

 

Ποιος κάνει την παρακέντηση όζου του θυρεοειδή (FNA);

Κυτταρολογική εξέταση υλικού παρακέντησης με λεπτή βελόνα θυρεοειδούς, στο μικροσκόπιο

Ένας ακτινοδιαγνώστης θα πραγματοποιήσει την τοποθέτηση της βελόνας μέσα στον όζο και θα κάνει τη λήψη του δείγματος. Ένας κυτταρολόγος θα εξετάσει τα κύτταρα που έχουν αφαιρεθεί και θα δώσει μια γνωμάτευση για το υλικό που εξέτασε.

 

Πότε μπορώ να περιμένω τα αποτελέσματα της παρακέντησης του όζου του θυρεοειδούς μου (FNA);

Η γνωμάτευση που θα λάβετε για την κυτταρολογική εξέταση του δείγματος, θα είναι έτοιμη σε 2-3 ημέρες.

Είναι σημαντικό να συζητήσετε τα αποτελέσματα με τον γιατρό που σας παρέπεμψε, ώστε να μπορέσει να σας εξηγήσει τι σημαίνει για εσάς το αποτέλεσμα της εξέτασης.