Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Πρόκειται για το συχνότερο καρκίνο και τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες. Η συχνότητά του αυξάνει με την αύξηση της ηλικίας και το 75% των διαγνωσμένων ασθενών έχουν ηλικία > 65 έτη.  

Ποιοί παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη ; Η γεωγραφική εντόπιση (Ευρώπη και Β.Αμερική), η φυλή (Αφροαμερικάνοι), η κληρονομικότητα (διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης όταν συγγενής α’ βαθμού έχει ιστορικό καρκίνου προστάτη), η δίαιτα που βασίζεται σε ζωϊκό λίπος.

Πως μπορούμε να διαγνώσουμε έγκαιρα τον καρκίνο του προστάτη; Η έγκαιρη διάγνωση γίνεται με τον περιοδικό έλεγχο (screening) όλων των ανδρών ηλικίας > 50 έτη με εξέταση αίματος (PSA) και ψηλάφηση του οργάνου (δακτυλική εξέταση) από ουρολόγο για αναζήτηση πιθανής ύποπτης βλάβης.

Ποιές εξετάσεις συμβάλουν στη διάγνωση και στην εκτίμηση της έκτασης της νόσου ; Εκτός από την ψηλάφηση του προστάτη με την δακτυλική εξέταση και την εξέταση του αίματος (PSA), το υπερηχογράφημα από το ορθό συμπληρώνει τον αρχικό διαγνωστικό έλεγχο για τον καρκίνο του προστάτη. Κατά τη διάρκεια του υπερηχογραφήματος μπορεί να γίνει και βιοψία των ύποπτων βλαβών

Η μαγνητική τομογραφία (της λεκάνης ή από το ορθό) είναι πιο ειδική εξέταση για να ελεγχθεί η τοπική επέκταση του καρκίνου του προστάτη και η σχέση του με τα γειτονικά όργανα. Η αξονική τομογραφία χρησιμοποιείται για τον έλεγχο μεταστάσεων σε όργανα της κοιλιάς (ήπαρ) ή του θώρακα.(πνεύμονες) Το σπινθηρογράφημα των οστών δίνει πληροφορίες για πιθανές μεταστάσεις του καρκίνου στα οστά.

Οι εστίες του καρκίνου μπορούν πάντα να φανούν στον υπέρηχο και στην μαγνητική τομογραφία; Δεν απεικονίζονται όλες οι εστίες καρκίνου και ιδιαίτερα εκείνες που είναι μικρές σε μέγεθος. Μερικές φορές χρειάζεται επανάληψη της εξέτασης, μετά από μερικούς μήνες, εάν υπάρχει υποψία κακοήθειας.

Τι είναι το PSA ; To PSA είναι η εξέταση αίματος που χρησιμοποιείται ως δείκτης του μεγέθους και της παθολογίας του προστάτη αδένα. Τα αρχικά του σημαίνουν «Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο». Είναι ειδικός δείκτης μόνο για τον προστάτη, δηλαδή αυξάνεται μόνο σε παθολογικές καταστάσεις του προστάτη αδένα. Χρησιμοποιείται επίσης για την παρακολούθηση της θεραπείας του καρκίνου του προστάτη και κατευθύνει το γιατρό στις αποφάσεις του για την αντιμετώπιση της νόσου.

Εάν το PSA είναι αυξημένο σημαίνει ότι έχω καρκίνο; Όχι, απαραίτητα. Το PSA δεν είναι καρκινικός δείκτης. Εκτός από τον καρκίνο αυξάνεται και σε περιπτώσεις καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη, σε φλεγμονές του οργάνου, μετά από βιοψία προστάτη ή αν μπει καθετήρας ή εργαλεία μέσα στην ουρήθρα.

Πως επιβεβαιώνεται η υποψία για καρκίνο του προστάτη; Η ανεύρεση καρκινικών κυττάρων στη βιοψία του οργάνου θέτει τη διάγνωση. Η βιοψία γίνεται με τη βοήθεια υπερήχων από το ορθό με χρήση τοπικού αναισθητικού. Χρησιμοποιείται ένα ειδικό πιστόλι βιοψιών για να ληφθούν μικρά κομμάτια προστάτη (σαν λεπτά μακαρονάκια μήκους 2cm) τα οποία αποτελούν το βιοπτικό υλικό. Η βιοψία του προστάτη γίνεται είτε από ύποπτες περιοχές (που ψηλαφώνται ή φαίνονται στο υπερηχογράφημα) είτε τυχαία ώστε να γίνεται έλεγχος διαφόρων περιοχών του οργάνου. Συνήθως λαμβάνονται 12 δείγματα ιστού.

Ο ασθενής δεν χρειάζεται να νοσηλευτεί. Μια αρνητική βιοψία προστάτη από το ορθό αποκλείει την ύπαρξη καρκίνου; Μια αρνητική βιοψία δεν αποκλείει την ύπαρξη καρκίνου στο όργανο, απλά μειώνει τις πιθανότητες να υπάρχει. Οι τυχαίες βιοψίες δεν αποκλείουν την ύπαρξη καρκίνου σε γειτονική περιοχή.

Ποιά είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη; Οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο προστάτη δεν έχουν συμπτώματα. Στις αναπτυγμένες χώρες η διάγνωση γίνεται συνήθως όταν η νόσος βρίσκεται ακόμη μέσα στον προστάτη. Όταν εμφανιστούν συμπτώματα η νόσος έχει προχωρήσει έξω από τον προστάτη στα γειτονικά όργανα ή έχει δώσει μεταστάσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν αίμα στα ούρα τους (αιματουρία), αίμα στο σπέρμα τους (αιμοσπερμία), πλήρη αδυναμία να ουρήσουν (επίσχεση), πόνο στα νεφρά λόγω απόφραξης των ούρων, πόνο στα οστά και ιδίως στην σπονδυλική στήλη.