1. Τι είναι ο καρκίνος κεφαλής -τραχήλου? Είναι μια ομάδα από νεοπλάσματα, τα οποία αναπτύσσονται σε ανατομικές περιοχές της κεφαλής και του τραχήλου (λαιμός), όπως στη ρινική ή στη στοματική κοιλότητα, στους σιελογόνους αδένες, στο φάρυγγα, στο λάρυγγα και στις φωνητικές χορδές. Οι όγκοι σε όλα αυτά τα όργανα έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, παραπλήσια βιολογία και παρόμοια θεραπεία. Για τον λόγο αυτό κατατάσονται στην ίδια ομάδα από τους . Βέβαια κάθε όργανο είναι διαφορετικό και γι αυτό κάθε ασθενής με καρκίνο κεφαλής – τραχήλου χρειάζεται ξεχωριστή, εξειδικευμένη προσέγγιση στη διάγνωση και στη θεραπεία του.  

2. Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος κεφαλής-τραχήλου? Ο καρκίνος κεφαλής τραχήλου αφορά στο 3-5% όλων των νεοπλασμάτων. Συνήθως εμφανίζεται πάνω από την ηλικία των 50 ετών και είναι πιο συχνός στους άνδρες από τις γυναίκες.

3. Υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου κεφαλής-τραχήλου? Το κάπνισμα και η κατάχρηση αλκοόλ αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη νεοπλασμάτων κεφαλής-τραχήλου, ιδιαίτερα δε ο συνδυασμός αυτών των δύο. Επίσης έχουν ενοχοποιηθεί επαγγελματικοί χώροι, στους οποίους είναι αυξημένη εισπνοή σκόνης, ξύλου, νικελίου και ασβέστη. Τέλος, έχει διαπιστωθεί έντονη συσχέτιση μεταξύ της εμφάνισης καρκίνου της κεφαλής-τραχήλου και του HPV, του ιού δηλαδή των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων. Ο ιός HPV είναι ένας σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός.

4. Ποιά είναι τα πιο συχνά συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται συνήθως ο καρκίνος κεφαλής-τραχήλου? Λόγω της ανατομικής θέσης του, αυτή η μορφή καρκίνου γίνεται άμεσα αντιληπτή. Τα συμπτώματα όμως είναι μη ειδικά και αφορούν κυρίως την εμφάνιση έλκους, το οποίο δεν επουλώνεται, ξηροστομία, δυσκαταποσία (δυσκολία στην κατάποση υγρών ή στερεών) και βράγχος φώνης.

5. Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου κεφαλής-τραχήλου? Χρειάζεται προσεκτική και καλή λήψη του ιστορικού. Η διάγνωση γίνεται με τη φυσική εξέταση του ασθενούς, τον ενδοσκοπικό έλεγχο και την απεικόνιση του στόματος, του φάρυγγα και του λάρυγγα (αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, PET/CT). Πρέπει πάντα να λαμβάνεται βιοψία των ύποπτων περιοχών.

6. Ποια είναι η θεραπεία για τον καρκίνο κεφαλής-τραχήλου? Υπάρχει θεραπεία, η οποία εξαρτάται από την έκταση (το στάδιο) του καρκίνου, την εντόπιση της βλάβης και τον ιστολόγικό τύπο. Ενδεδειγμένες θεραπείες είναι η χειρουργική εξαίρεση της βλάβης, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. Συχνά, η πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση γίνεται με συνδυασμό των παραπάνω θεραπειών. Επιπλέον, υπάρχουν και τα λεγόμενα βιολογικά, «στοχεύοντα», τα οποία σε συνδυασμό με τις κλασσικές θεραπείες παρέχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Γι αυτό και η αντιμετώπιση ενός ασθενή με καρκίνο κεφαλής-τραχήλου πρέπει να γίνεται από ομάδα γιατρών, που να περιλαμβάνει ωτορινολαρυγγολόγο, ακτινοθεραπευτή, ογκολόγο και γιατρό υποστηρικτικής αγωγής.

7. Κάθε πότε πρέπει να γίνεται επανέλεγχος, μετά το τέλος της θεραπείας και τι πρέπει να περιλαμβάνει? Οι ασθενείς που θεραπεύονται από καρκίνο κεφαλής-τραχήλου πρέπει να έχουν τακτική παρακολούθηση. Ο επανέλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει φυσική εξέταση του ασθενή, ενδοσκοπικό έλεγχο της περιοχής εμφάνισης της νόσου, σε συνδυασμό με απεικονιστικό έλεγχο. Η ανάγκη συχνής παρακολούθησης από τον ωτορινολαρυγγολόγο και τον ογκολόγο είναι επιβεβλημένη

. 8. Τι οφείλει να αναφέρει ο ασθενής στον θεράποντα ιατρό του κατά τον επανέλεγχο? Τόσο ο ασθενής, όσο και οι συγγενείς του πρέπει να αναφέρουν στον ογκολόγο τους οποιοδήποτε σύμπτωμα εμμένει ή επανεμφανίζεται και παρεμβαίνει στη καθημερινή του ζωή και δραστηριότητα, όπως δυσκολία στην κατάποση, πόνος, κούραση, αδυναμία. Επίσης, πρέπει να αναφέρεται οποιαδήποτε αλλαγή στη φαρμακευτική αγωγή.

9. Μπορεί να υπάρξουν αλλαγές στη καθημερινή ζωή του ασθενή με καρκίνο κεφαλής-τραχήλου?Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, είναι ενδεχόμενο να υπάρξουν ορισμένες μόνιμες αλλαγές στην καθημερινή ζωή. Αυτές μπορεί να αφορούν στην αναπνοή, τη διατροφή ή την ομιλία. Αντιμετωπίζονται επιτυχώς από μια σειρά επιστημόνων στο χώρο της υγείας, όπως φυσιοθεραπευτή, διαιτολόγο ή λογοθεραπευτή. 10. Υπάρχουν εξετάσεις έγκαιρης διάγνωσης για τον καρκίνο κεφαλής-τραχήλου? Επί του παρόντως δεν υπάρχουν εξετάσεις οι οποίες μπορούν να γίνουν στα πλαίσια περιοδικού ελέγχου σε υγιή άτομα, ή σε άτομα υψηλού κινδύνου και να έχουν αξιόπιστα αποτελέσματα, για την έγκαιρη, προσυμπτωματική διάγνωση του καρκίνου κεφαλής & τραχήλου. Για τον λόγο αυτό είναι επιβεβλημένη η πρωτογενής πρόληψη ( να φροντίσουμε να μην αναπτυχθεί καθόλου). Και αυτό επιτυγχάνεται με την διακοπή του καπνίσματος, τη λελογισμένη χρήση αλκοολούχων ποτών και την επιμέλεια της υγιεινής του στόματος.