Τα κονδυλώματα αποτελούν τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το πιο διαδεδομένο σεξουαλικό νόσημα. Υπολογίζεται πως περίπου το 60% των γυναικών και των ανδρών είναι φορείς του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (ΗPV-Human Papillomavirus) – όπως λέγεται ο ιός των κονδυλωμάτων. Τα στοιχεία είναι εξόχως ανησυχητικά αν συνυπολογίσουμε και το γεγονός πως πρόκειται για έναν ανθεκτικό και μεταδοτικό ιό, η συχνότητα εμφάνισης του οποίου αυξάνεται διαρκώς, ιδιαίτερα στις ηλικίες 20-30. Υπολογίζεται πως στις επόμενες δεκαετίες το 80% του πληθυσμού θα προσβληθεί κάποια στιγμή της ζωής του από τη νόσο. 

Ο τύπος κάνει τη διαφορά: Ο συγκεκριμένος ιός είναι αρκετά ύπουλος, γιατί μπορεί να μην κάνει συμπτώματα και άρα να μεταδίδεται, αλλά και να εξελίσσεται (!) εν αγνοία του φορέα! Η παρουσία του είναι ανησυχητική όταν ο ασθενής νοσεί από κάποιους συγκεκριμένους τύπους αυτού του ιού, που γενικά αριθμεί πάνω από 100 τύπους. 15 όμως εξ’ αυτών είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνοι για τον φορέα, καθώς προκαλούν λοίμωξη στα γεννητικά όργανα και στην πρωκτική περιοχή, που μπορεί να εξελιχθεί σε προκαρκινική αλλοίωση και – χωρίς έγκαιρη αντιμετώπιση – σε καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας, στον κόλπο, στο αιδοίο, στον πρωκτό, στο πέος, καθώς και στον στοματοφάρυγγα.

Μετάδοση: Τα κονδυλώματα μεταδίδονται και στα δύο φύλα, ανεξαρτήτως ηλικίας, και σχεδόν πάντα, μέσω της σεξουαλικής επαφής. Μπορούν να μεταδοθούν και με τη δερματική επαφή στη γεννητική περιοχή ή από τα κλινοσκεπάσματα, αν έρθουν σε επαφή με τη γεννητική περιοχή, αλλά οι περιπτώσεις αυτές είναι εξαιρετικά σπάνιες. Ωστόσο, πριν σπεύσετε να κατηγορήσετε τον/την σύντροφό σας για απιστία, έχετε υπόψη πως είναι πιθανό να έχετε κολλήσει τον ιό αρκετούς μήνες ή και χρόνια πριν, και τα συμπτώματα να εμφανίστηκαν τώρα, επειδή το ανοσοποιητικό σας σύστημα βρέθηκε, για κάποιο λόγο, να είναι εξασθενημένο.

Με άλλα λόγια, από τη στιγμή που κάποιος κολλάει τον ιό, γίνεται φορέας του, αλλά ενδέχεται να νοσήσει μήνες ή και χρόνια αργότερα. Δεδομένα πάντως, όποιος προσβάλλεται από τον ιό, τού έχει μεταδοθεί από κάποιον που είναι φορέας του. Σημεία εμφάνισης: Στις γυναίκες, εμφανίζονται στο δέρμα της περιοχής του αιδοίου, στον κόλπο, στον τράχηλο της μήτρας, στην περινεϊκή περιοχή, στο δακτύλιο και στο βλεννογόνο του ορθού και στο στόμα. Στον άνδρα, εμφανίζονται στο στόμα, στη βάλανο, στην πόσθη του πέους και στον πρωκτό. Συνήθως όμως, οι άνδρες είναι απλοί φορείς του ιού, χωρίς να παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που δύσκολα το αντιλαμβάνονται. Γενικότερα, οι τύποι του ιού των κονδυλωμάτων χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που εμφανίζονται στα έξω γεννητικά όργανα και προκαλούν τα λεγόμενα οξυτενή κονδυλώματα, και σε αυτά που ευθύνονται για τη δημιουργία προκαρκινικών αλλοιώσεων στα έσω γεννητικά όργανα.

Δυσπλασία: Τα κονδυλώματα είναι μόνο μία εκδήλωση του ιού HPV στην περιοχή του πρωκτού. Άλλη εκδήλωση του ιού HPV στον πρωκτό είναι η δυσπλασία (HGAIN) στην περιοχή του πρωκτού και προκαλείται συνήθως από τους υπότυπους 16, 18, 33 και 35. Γι’ αυτό, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή τόσο στον εντοπισμό, όσο και στη θεραπεία τους. Τα πρωκτικά κονδυλώματα (condyloma acuminata) εμφανίζονται στην περιοχή γύρω από και μέσα στον πρωκτό. Μπορεί να πλήξει επίσης το δέρμα και τη γενετική περιοχή. Στην αρχή εμφανίζονται σαν μικροσκοπικά στίγματα ή ογκίδια, στο μέγεθος της κεφαλής μιας καρφίτσας, στη συνέχεια όμως μεγεθύνονται αρκετά και μπορεί να καλύψουν όλη την πρωκτική περιοχή.

Εμφανίζονται μεμονωμένα ή πολλά μαζί, ενώ το χρώμα τους μπορεί να είναι ερυθρό-ρόδινο ή γκρίζο-φαιό. Συνήθως, δεν προκαλούν πόνο ή δυσφορία, κι έτσι να μην γίνονται αντιληπτά από τον ασθενή. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν κνησμό, αιμορραγία, έκκριση βλέννας και/ή αίσθηση όγκου ή μάζας στην πρωκτική περιοχή. Διάγνωση: Τα κονδυλώματα πρωκτού εντοπίζονται συνήθως στο περιπρωκτικό δέρμα. Αρκετές φορές ωστόσο, επεκτείνονται εσωτερικά στον πρωκτό μέχρι την οδοντωτή γραμμή ή ακόμη και στο βλεννογόνο του ορθού.

Επίσης μπορεί να εντοπιστούν κονδυλώματα μόνο ενδοπρωκτικά. Σε όλες τις περιπτώσεις κονδυλωμάτων πρωκτού είναι απαραίτητη η πρωκτοσκόπηση για τον έλεγχο του πρωκτικού σωλήνα και τη διάγνωση ενδοπρωκτικών κονδυλωμάτων ή και δυσπλασιών πρωκτού.

Θεραπεία και Πρόληψη Αν τα κονδυλώματα είναι εξωτερικά τότε πρέπει να γίνει τοπική φαρμακευτική καυτηρίαση ή καυτηρίαση με λέιζερ. Αν τα κονδυλώματα βρίσκονται στο εσωτερικό των γεννητικών οργάνων, και ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης, μπορούν να καταπολεμηθούν με θεραπεία λέιζερ ή χειρουργική επέμβαση. Στην περίπτωση ενδοπρωκτικών κονδυλωμάτων, η χρήση των ραδιοσυχνοτήτων RF ή των σύγχρονων LASER προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα.

Η καυτηρίαση ή εξάχνωση των κονδυλωμάτων σε αυτή την περιοχή (ύψος οδοντωτής γραμμής) πρέπει να γίνεται με απόλυτη ακρίβεια και να διαφυλάσσεται ο φυσιολογικός ιστός πέριξ των κονδυλωμάτων. Η επέμβαση πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο γιατρό στην περιοχή για την αποφυγή σοβαρών μετεγχειρητικών επιπλοκών που αντιμετωπίζονται δύσκολα, όπως μεγάλη στένωση του πρωκτού, επιμόλυνση και δημιουργία αποστημάτων, συριγγίων κ.α. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στην αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων είναι οι συχνές υποτροπές που παρουσιάζουν οι ασθενείς μετά τη θεραπεία. Γι’ αυτό ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται έως και έναν χρόνο μετά τη θεραπεία.

Οι παράγοντες που ευνοούν την επανεμφάνισή τους είναι το κάπνισμα, η πλημμελής φροντίδα της υγιεινής της περιοχής των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού, ο διαβήτης, οι ανοσολογικές ανεπάρκειες αλλά και η επιθετικότητα του ιού. Όπως πάντα η πρόληψη είναι προτιμότερη της θεραπείας γι’ αυτό θα πρέπει να ακολουθούμε τα εξής:

• Εάν έχετε πολλούς ερωτικούς συντρόφους, να χρησιμοποιείται πάντα προφυλακτικό, ακόμη και στον στοματικό έρωτα

• Προφυλακτικό πρέπει να χρησιμοποιείται ακόμη και αν έχετε έναν ερωτικό σύντροφο, ο οποίος όμως είναι φορέας του ιού

•Μην παραλείπετε την υγιεινή στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού

•Μην χρησιμοποιείτε κοινόχρηστα κλινοσκεπάσματα και φροντίστε να τα αλλάζετε συχνά

•Μην ντραπείτε να ζητήσετε από έναν νέο σύντροφο να κάνει εξετάσεις

•Ειδικότερα για τα νεαρά κορίτσια, το εμβόλιο κατά του καρκίνου της μήτρας στην ηλικία των 12-15 ετών προστατεύει σε ποσοστό που ξεπερνά το 70%

•Κάνετε συχνά εξετάσεις και αν έχετε την παραμικρή υποψία επισκεφτείτε άμεσα έναν ειδικό ιατρό.