Τι είναι καρκίνος; Καρκίνος είναι ο άτυπος και ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός κυττάρων που εκτοπίζουν τους υγιείς ιστούς του σώματος. Μια από τις εξετάσεις που μπορούν να επισημάνουν την ύπαρξη του ή να την αποκλείσουν, είναι η κυτταρολογική εξέταση. Ανάλογα με την εντόπιση του καρκίνου σε ένα συγκεκριμένο όργανο, έχουμε και διάφορους καρκίνους όπως μαστού, μήτρας, ωοθηκών κ.λ.π.  

Πώς θα υποψιαστούμε τον καρκίνο του μαστού; Ένα ογκίδιο στην ψηλάφηση, μια διόγκωση διάχυτη του μαστού, ένα έκκριμα από τη θηλή (κυρίως το αιματηρό), αλλαγή της όψης, της χροιάς και του μεγέθους της θηλής, μπορεί να είναι ενδείξεις του καρκίνου του μαστού. Τα σημάδια αυτά όμως, δεν είναι αποδείξεις για καρκίνο. Εάν διαπιστώσουμε κάτι από αυτά που αναφέραμε, τότε θα πρέπει να απευθυνθούμε στον ειδικό ιατρό που θα μας εξετάσει και θα συστήσει τις κατάλληλες εξετάσεις, μια από τις οποίες είναι και η κυτταρολογική εξέταση. Θεραπεύεται ο καρκίνος του μαστού; ΝΑΙ, αν διαγνωστεί έγκαιρα.

Γιατί είναι τόσο απαραίτητη η έγκαιρη διάγνωση; Επειδή ο καρκίνος εξελίσσεται σταδιακά, είναι καλύτερα να τον εντοπίσουμε σε μικρό μέγεθος. Όσο πιο μικρό είναι το μέγεθος του καρκίνου, τόσο καλύτερη είναι η αντιμετώπιση του και τόσο μεγαλύτερη η επιβίωση της γυναίκας. Ογκίδιο μικρότερο του 1 cm έχει μεγαλύτερη πιθανότητα ίασης. Όταν ανακαλυφθούν άτυπα κύτταρα στο μαστό, ΠΡΙΝ (Τεστ Παπ Μαστού) εξαλλαγούν σε καρκινικά (προκαρκινικό στάδιο) έχουμε πλήρη ίαση. Η θεραπεία στα προχωρημένα στάδια είναι δύσκολη και πολλές φορές αδύνατη. Γι’ αυτό χρειάζεται τακτικός έλεγχος του μαστού για να εντοπιστεί ο καρκίνος στη γέννησή του.

Πώς γίνεται η σωστή διάγνωση των παθήσεων του μαστού; Αυτή γίνεται με τον συνδυασμό μερικών εξετάσεων όπως είναι η τριπλή εξέταση ρουτίνας (κλινική εξέταση, μαστογραφία, υπερηχογράφημα) ή (κλινική εξέταση, μαστογραφία, παρακέντηση με κυτταρολογική εξέταση) από έναν ειδικό ιατρό, το μαστολόγο, που μπορεί να είναι είτε γυναικολόγος είτε χειρούργος, αλλά θα πρέπει να έχει ειδική εκπαίδευση και να ασχολείται κατά βάση με το μαστό. Ο μαστολόγος, αφού πάρει λεπτομερές ιστορικό και εξετάσει κλινικά τη γυναίκα (ψηλάφηση των μαστών) προβαίνει ανάλογα με την ηλικία της σε διάφορες εξετάσεις όπως μαστογραφία, υπέρηχους, γαλακτογραφία κ.α. Για να ολοκληρωθεί η διάγνωση στη συνέχεια ανάλογα με τα ευρήματα των εξετάσεων προβαίνει σε παρακέντηση και κυτταρολογική εξέταση / βιοψία μαστού.

Πώς γίνεται η κυτταρολογική εξέταση στο μαστό; Η κυτταρολογική εξέταση στο μαστό γίνεται βασικά με τρεις τρόπους: Στο έκκριμα της θηλής (αν υπάρχει), Σε υλικό παρακέντησης με λεπτή βελόνα από ψηλαφητό ή μη ογκίδιο. Η παρακέντηση είναι μια διαδικασία απλή και ανώδυνη όπως η λήψη αίματος, με την οποία παίρνουμε υλικό για την κυτταρολογική εξέταση από ένα συγκεκριμένο σημείο μέσα στο μαστό που μπορεί να είναι είτε ψηλαφητό ογκίδιο, είτε ακτινολογική ανωμαλία που την έχει εντοπίσει η μαστογραφία και τέλος Στο αποτύπωμα του ογκιδίου στο χειρουργείο, ή πολύ σπάνια στο αποτύπωμα από εξωτερική πληγή στο δέρμα ή στη θηλή του μαστού.   Το υλικό που λαμβάνεται με τις παραπάνω μεθόδους αφού επιστρωθεί επάνω σε πλακίδιο και χρωματισθεί, εξετάζεται στο μικροσκόπιο από τον/ την Κυτταρολόγο.

Τι προσφέρει η κυτταρολογία στις παθήσεις του μαστού; Βασικά θέτει ή επιβεβαιώνει μια διάγνωση. Το γεγονός αυτό είναι πολύ σημαντικό για την ασθενή, για να γνωρίζει προεγχειρητικά τι έχει και τι πρόκειται να της γίνει. Αρνητική ή θετική για κακοήθεια, η κυτταρολογική εξέταση μπορεί κάποιες φορές να διαφοροποιήσει την περαιτέρω αγωγή. Εκτός όμως από τη διάγνωση, η κυτταρολογική εξέταση σήμερα προσφέρει και στην πρόγνωση του καρκίνου του μαστού με τον προσδιορισμό διάφορων προγνωστικών παραγόντων.

Τι σημαίνει πρόγνωση; Σε όλους τους καρκίνους η έκβαση δεν είναι η ίδια δηλ. η γυναίκα έχει διαφορετική επιβίωση. Ορισμένοι τύποι καρκίνου πολλαπλασιάζονται πιο γρήγορα, είναι δηλαδή πιο επιθετικοί και χρειάζονται διαφορετική, πιο δυναμική αντιμετώπιση μετά την εγχείρηση/μαστεκτομή ενώ άλλοι είναι πιο ήπιοι και χρειάζονται ηπιότερους χειρισμούς. Η έκβαση του καρκίνου μπορεί να προβλεφθεί σε ένα μεγάλο ποσοστό με τους προγνωστικούς παράγοντες, δηλαδή, με κάποιες άλλες ειδικές εξετάσεις όπως είναι οι υποδοχείς οιστρογόνων και προγεστερόνης, η ανάλυση του DNA, τα ογκογονίδια c-erbB-2, ras, HER-2, τα ογκοκατασταλτικά γονίδια ρ53 και άλλοι παράγοντες- βιολογικοί δείκτες.

Οι άνδρες προσβάλλονται από καρκίνο του μαστού; ΝΑΙ, αν και το ποσοστό είναι πολύ μικρό σε σχέση με τις γυναίκες. Ένας άνδρας με καρκίνο του μαστού αντιστοιχεί σε 100 γυναίκες καρκινοπαθείς του μαστού. Για το λόγο αυτό και οι άνδρες, αν διαπιστώσουν κάτι στο μαστό τους, πρέπει να συμβουλευθούν αμέσως το μαστολόγο.