Όζοι θυρεοειδούς – η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA) αποτελεί σήμερα βασική μέθοδο ελέγχου των ασθενών. Η εξέταση γίνεται σε συνδυασμό με το υπερηχογράφημα.Το υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται για να κατευθύνει την πορεία της βελόνης κατά τη διάρκεια της παρακέντησης. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται η λήψη υλικού από το πιο αντιπροσωπευτικό ή πιο ύποπτο σημείο του όζου. Το υλικό που λαμβάνεται αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση.

Όζοι θυρεοειδούς – Σημασία της κυτταρολογικής εξέτασης

Η περαιτέρω θεραπευτική αντιμετώπιση καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το αποτέλεσμα της κυτταρολογικής εξέτασης μετά από παρακέντηση. Είναι αυτονόητο ότι όταν υπάρχει διάγνωση ή υποψία καρκίνου θυρεοειδούς τότε ενδείκνυται η χειρουργική επέμβαση.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι τα ποσοστά ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων της FNA κυμαίνονται μεταξύ 1 % και 3 %. Αυτό σημαίνει ότι σε ένα ποσοστό 1 – 3 % των ασθενών μπορεί να υπάρχει καρκίνος παρά το ότι η απάντηση της FNA είναι «αρνητική για κακοήθεια»). Η ‘αρνητική για κακοήθεια’ απάντηση της FNA (που σήμερα εκφράζεται μέσω του συστήματος αναφοράς Bethesda) θα πρέπει να αξιολογείται με αυξημένο δείκτη υποψίας σε κάποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση έστω και αν η απάντηση της κυτταρολογικής είναι αρνητική για κακοήθεια.

Όζοι θυρεοειδούς με αρνητική για κακοήθεια παρακέντηση – Πότε χρειάζεται χειρουργική επέμβαση;

Χειρουργική επέμβαση θα χρειαστεί ενδεικτικά στις εξής περιπτώσεις:

Eυμεγέθεις όζοi θυρεοειδούς (> 3 – 4 cm).

Σε αυτή την περίπτωση το ποσοστό των ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων αυξάνεται σημαντικά (σε 10 – 15 %). Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στην πράξη δεν συνιστάται η παρακέντηση σε πολύ μεγάλους όζους θυρεοειδούς. Επιπλέον στους ασθενείς αυτούς συχνά υπάρχουν και συμπτώματα λόγω πίεσης παρακειμένων οργάνων. Συχνά υπάρχουν επίσης και προβλήματα αισθητικής φύσεως (διόγκωση στον τράχηλο). Αυτές είναι ενδείξεις για επέμβαση ασχέτως του αποτελέσματος της παρακέντησης

Σε ασθενείς με:

• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου θυρεοειδούς
• Ιστορικό έκθεσης σε ακτινοβολία (ιδιαίτερα ακτινοβολία του τραχήλου στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, για διάφορους λόγους [διαγνωστικούς ή θεραπευτικούς])
• Κυστικά εκφυλισμένους όζους ή λεμφαδένες

Όταν η FNA δεν γίνεται κάτω από υπερηχογραφική καθοδήγηση (σπάνιο σενάριο σήμερα).

Με την υπερηχογραφική καθοδήγηση διασφαλίζεται ότι το υλικό της αναρρόφησης προς κυτταρολογική εξέταση λαμβάνεται πράγματι από τον υπό εξέταση όζο όπως επίσης και ότι η λήψη του υλικού γίνεται από το πιο ύποπτο και αντιπροσωπευτικό μέρος του όζου (π.χ. από το συμπαγές τμήμα ενός μικτού [συμπαγούς + κυστικού] όζου). Η υπερηχογραφική καθοδήγηση θεωρείται σήμερα απαραίτητη, ιδιαίτερα για μη ψηλαφητούς όζους ή για όζους που βρίσκονται σε βαθιά θέση στον τράχηλο (π.χ. βαθιά στην τραχειοοισοφαγική αύλακα).

 Όταν υπάρχουν λίαν ύποπτα ευρήματα από:

• Κλινική εξέταση, όπως π.χ. παρουσία ψηλαφητών σκληράς υφής τραχηλικών λεμφαδένων ή ξυλώδους υφής καθηλωμένων όζων κλπ
• Το υπερηχογράφημα όπως π.χ.μικροαποτιτανώσεις, ανώμαλα όρια όζου, εξωθυρεοειδική επέκταση, παθολογικά διογκωμένοι τραχηλικοί λεμφαδένες, αυξημένη εσωτερική χαοτική αγγείωση του όζου, μορφολογία ‘taller-than-wide’ κλπ).

 Όταν υπάρχει υποψία λεμφώματος θυρεοειδούς

Αν και αρκετά σπάνιο, θα πρέπει να υποπτευθεί κανείς το λέμφωμα σε περίπτωση εμφάνισης διόγκωσης του αδένα που μεγαλώνει ταχύτατα , μέσα σε διάστημα 1 – 3 μηνών. Συχνά [30-50 %] υπάρχουν πιεστικά φαινόμενα από την τραχεία / οισοφάγο, βράγχος φωνής, σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας κλπ). Στις περιπτώσεις αυτές είναι μάλλον απίθανο να τεθεί η διάγνωση με βάση τα αποτελέσματα της FNA.. Είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί ανοικτή βιοψία ή βιοψία με τέμνουσα βελόνη για την τεκμηρίωση της διάγνωσης.