Η λοίμωξη από τον ιό HPV είναι πολύ συχνή. Υπολογίζεται ότι 8 στις 10 γυναίκες έρχονται σε επαφή με τον ιό HPV στη διάρκεια της ζωής τους. Η λοίμωξη από τον ιό HPV στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρεί από μόνη της χωρίς να προκαλέσει βλάβη. Άλλες φορές όμως παραμένει στον οργανισμό, προκαλώντας σοβαρά νοσήματα. Ωστόσο, ένα άτομο που έχει προσβληθεί από τον ιό HPV μπορεί να μην έχει κανένα σύμπτωμα, μεταδίδοντας τον ιό στους συντρόφους του, χωρίς να το γνωρίζει. Ο ιός HPV έχει την ιδιαιτερότητα να είναι ο μοναδικός αιτιολογικός παράγοντας για την πρόκληση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος σε συχνότητα στην πιο παραγωγική ηλικία της γυναίκας, μεταξύ 15-44 ετών.

Ο ιός HPV όμως προκαλεί επίσης μεγάλο αριθμό και άλλων σοβαρών νοσημάτων και σε γυναίκες αλλά και σε άντρες, όπως καρκίνο του αιδοίου, κόλπου, πέους, πρωκτού και γεννητικά κονδυλώματα, ενώ επιπλέον ευθύνεται για ορισμένες μορφές καρκίνου στοματοφάρυγγα, στοματικής κοιλότητας και λάρυγγα. Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας και τα γεννητικά κονδυλώματα παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση σε νεαρές γυναίκες 16-25 ετών.

Πως γίνεται η μετάδοση ; Ο ιός HPV μεταδίδεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή ή πιο σπάνια από την επαφή των γεννητικών περιοχών ή την επαφή των χεριών. Για τους λόγους αυτούς ακόμη και η συστηματική χρήση προφυλακτικού, αν και μειώνει τον κίνδυνο της λοίμωξης από τον HPV, δεν προστατεύει απόλυτα.

Υπάρχουν τρόποι προστασίας ; Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προστασίας από τον ιό HPV είναι ο εμβολιασμός, καθώς η λοίμωξη από τον ιό δεν μπορεί να προληφθεί με κανέναν άλλο τρόπο. Με βάση σχετικές μελέτες, ο εμβολιασμός με τα υπάρχοντα εμβόλια προλαμβάνει πάνω από το 75% του συνόλου των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και τις περισσότερες περιπτώσεις των άλλων μορφών καρκίνου της γεννητικής χώρας που προκαλεί ο ιός. Επιπλέον προλαμβάνεται και το 90% των γεννητικών κονδυλωμάτων. Στις μελέτες τα εμβόλια έναντι του ιού HPV έδειξαν πολύ καλό προφίλ ασφάλειας. Η εμπειρία από τη χορήγηση πάνω από 100 εκατομμυρίων δόσεων παγκοσμίως επιβεβαίωσε το παραπάνω εύρημα.

Υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα στην χώρα μας και διεθνώς; Πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία έδειξαν ότι σε χώρες που έχει εμβολιαστεί μεγάλος μέρος του πληθυσμού, όπως η Αυστραλία, η Δανία, η Σουηδία, το Βέλγιο έχει ήδη παρατηρηθεί σημαντική μείωση νοσημάτων (γεννητικών κονδυλωμάτων) που εμφανίζονται νωρίς στη ζωή των γυναικών. Επίσης, καταγράφηκε μείωση των προκαρκινικών βλαβών του τραχήλου της μήτρας και των παθολογικών ευρημάτων στις εξετάσεις κατά Παπανικολάου.

Όλα αυτά τα ευρήματα αποτελούν πρώιμες ενδείξεις ότι σε μερικά χρόνια αναμένεται σημαντική μείωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στον γενικό πληθυσμό. Πότε πρέπει να γίνεται ο εμβολιασμός ; Το εμβόλιο έναντι του ιού HPV αποτελεί εμβόλιο ρουτίνας για τα κορίτσια ηλικίας 12-15 ετών. Η ηλικία αυτή, και κατά προτίμηση η ηλικία των 12 ετών, είναι η περίοδος όπου ολοκληρώνεται όλη η σειρά των εμβολίων του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών, καθώς η ανταπόκριση του οργανισμού στους εμβολιασμούς είναι υψηλή και η συμμόρφωση των εφήβων στις ιατρικές οδηγίες υψηλή. Σε περίπτωση που χαθεί η ευκαιρία να γίνει το εμβόλιο σε αυτή τη χρονική συγκυρία, τότε μεταβαίνουμε στην ηλικία των μεγαλύτερων εφήβων.

Είναι λάθος να θεωρείται από τους γονείς ότι το εμβόλιο αποτελεί διαβατήριο για έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας. Το εμβόλιο είναι ένα ακόμη εμβόλιο της εφηβικής ηλικίας που πρέπει να χορηγείται στην ίδια ηλικία με τα υπόλοιπα εμβόλια. Ήδη χιλιάδες έφηβοι έχουν εμβολιαστεί στη χώρα μας και έχουν θωρακιστεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό έναντι του ιού HPV.

Θα έχω κάποιο όφελος αν εμβολιαστώ σε μεγαλύτερη ηλικία ; Το εμβόλιο προσφέρει μεγάλο όφελος και στις μεγαλύτερες γυναίκες έως 26 ετών, οι οποίες δεν έχουν προλάβει να εμβολιαστούν στην ηλικία των 12-15 ετών. Στις μεγαλύτερες κοπέλες, ανεξάρτητα από το αν έχουν εκτεθεί στον ιό ή όχι, ο εμβολιασμός θα τις προστατεύσει από μελλοντικές λοιμώξεις. Όταν φτάσουν στην κατάλληλη ηλικία, οι εμβολιασμένες γυναίκες πρέπει να ξεκινήσουν τη χρήση του τεστ Παπ, σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες. Η χορήγηση του εμβολίου έχει όφελος και στις μεγαλύτερες γυναίκες ως 45 ετών.

Στα αγόρια γίνετε εμβολιασμός; Όσον αφορά στον εμβολιασμό των αγοριών, που επίσης μπορεί να προσβληθούν από τον ιό HPV, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έχει εγκρίνει ήδη τον εμβολιασμό τους στην ηλικία 9-26 ετών. Ο εμβολιασμός των αγοριών δεν έχει ξεκινήσει στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, για λόγους κυρίως οικονομικούς, καθώς πρώτη προτεραιότητα αποτελεί ο εμβολιασμός των γυναικών. Σε μεγάλες όμως χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και ο Καναδάς έχουν ξεκινήσει εμβολιαστικά προγράμματα σε αγόρια και άνδρες 12-26 ετών. Ο εμβολιασμός των αγοριών θα τα προστατεύσει από τα γεννητικά κονδυλώματα αλλά και από ορισμένους σπάνιους τύπους καρκίνου του πέους και του πρωκτού. Επιπλέον, εμβολιάζοντας τα αγόρια προστατεύονται έμμεσα και οι ερωτικοί τους σύντροφοι που δεν έχουν εμβολιαστεί.