Στο Μικροβιολογικό εργαστήριο εκτελούνται τόσο άμεσες μικροβιολογικές εξετάσεις όσο και καλλιέργειες βιολογικών υγρών, που μπορούν να λειτουργήσουν είτε προληπτικά για την αποφυγή κάποιας λοίμωξης είτε ως μέσο παρακολούθησης κάποιας επιδημίας καθώς η έγκαιρη ανίχνευση σε συνδυασμό με την ταυτοποίηση των μικροβιών που μπορούν να προκαλέσουν μία λοίμωξη και η επιλογή της ενδεδειγμένης θεραπευτικής αγωγής αποτελούν βασική προυπόθεση για την επιτυχή θεραπεία της λοίμωξης.
Επίσης στο μικροβιολογικό εργαστήριο γίνονται εξετάσεις ούρων που αφορούν τόσο στην γενική ούρων όσο και στην εξέταση ούρων με μικροσκόπηση αντίθεσης φάσης (phase contrast) για τον προσδιορισμό της προέλευσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων (κύστεως ουρητήρων, νεφρικού σπειράματος κ.α.) σε περιπτώσεις αιματουρίας καθώς η σπειραματική αιματουρία απαιτεί ανοσολογικό έλεγχο και βιοψία νεφρού ενώ η μη σπειραματική αιματουρία απαιτεί απεικονιστικό έλεγχο του ουροποιητικού και κυστεοσκόπηση,ανάλυση σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα), ορολογικές και μικροσκοπικές εξετάσεις κοπράνων και εξέταση εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ).
ΜΕΘΟΔΟΙ
Καλλιέργειες
Οι καλλιέργειες των βιολογικών υγρών εκτελούνται στο μικροβιολογικό τμήμα σε ειδικά τρυβλία και αφορούν σε ρινικό έκκριμα, φαρυγγικό επίχρισμα, πτύελα, πλευριτικό υγρό, ασκιτικό υγρό, πύο, τραύμα, δερματική βλάβη,κολπικό υγρό, σπέρμα, ουρηθρικό έκκριμα, προστατικό υγρό,ούρα, κόπρανα, ΕΝΥ.Οι καλλιέργειες αυτές οδηγούν στην ανίχνευση παθογόνων μικροοργανισμών (κοινά μικρόβια και μύκητες) που αναπτύσσονται είτε σε αερόβιες , είτε σε αναερόβιες συνθήκες, είτε σε συνθήκες CO2. Επίσης γίνονται εξειδικευμένες καλλιέργειες για μυκόπλασμα , ουρεάπλασμα, Cambylobacter και Yersinia enterocolitica.
Στο μικροβιολογικό τμήμα πραγματοποιούνται και καλλιέργειες αίματος με χρήση του αυτοματοποιημένου συστήματος BACTEC 9050 (Becton Dickinson) το οποίο έχει την δυνατότητα ειδοποίησης ύπαρξης θετικής καλλιέργειας αίματος εντός 6 ωρών γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένου ότι οι καλλιέργειες αίματος γίνονται σε περιπτώσεις σηψαιμίας και λοιμώξεων όπου ο μικροοργανισμός είναι δυνατό να βρεθεί στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσει ενδοκαρδίτιδα,μηνιγγίτιδα,πνευμονία κ.α.
TEST ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΤΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ
Ύψιστης σπουδαιότητας αποτελεί η ακριβής ανίχνευση της αντοχής που παρουσιάζουν τα μικρόβια στα αντιβιοτικά. Λόγω της γρήγορης εξάπλωσης της αντοχής αυτής η θεραπεία των λοιμώξεων καθίσταται δύσκολη και ασθενείς με λοιμώξεις από βακτήρια πολυανθεκτικά στα αντιβιοτικά απαντούνται όχι μόνο σε νοσοκομειακό περιβάλλον αλλά και στην κοινότητα.
Στο μικροβιολογικό τμήμα παράλληλα με την μέθοδο της χρήσης των θρεπτικών υλικών (απλών και εκλεκτικών) των ενδεδειγμένων κάθε φορά για την απομόνωση του μικροοργανισμού γίνεται και ταυτοποίηση των μικροοργανισμών με αυτοματοποιημένο αναλυτή που αποτελεί σύστημα ταυτοποίησης μικροργανισμών και ελέγχου της ευαισθησίας τους στα αντιβιοτικά με βάση την μέθοδο MIC (MINIMUM INHIBITORY CONCENTRATION) που είναι η μέθοδος που προσδιορίζει την ελάχιστη ανασταλτική πυκνότητα του αντιβιοτικού για την μικροβιακή ανάπτυξη.
Με την χρήση ειδικών PANNEL ανά είδος μικροβίου και βιολογικού υλικού και την αυτοματοποιημένη προσθήκη αντιδραστηρίων όπου και όταν αυτά απαιτούνται γίνεται η ταυτοποίηση του μικροβίου που έχει προκαλέσει την λοίμωξη.
Εξέταση ούρων
Η γενική ούρων γίνεται από ένα σύστημα που αποτελείται από πλήρως αυτοματοποιημένο αναλυτή UF 1000i (SYSMEX) ο οποίος βασίζεται στην τεχνολογία της κυτταρομετρίας ροής.
Η εξέταση με μικροσκόπηση αντίθεσης φάσης (phase contrast) γίνεται με το μικροσκόπιο OLYMPUS CX 31 με δυνατότητα διάκρισης δύσμορφων ερυθροκυττάρων.
Ανάλυση σπέρματος
Το σπερμοδιάγραμμα γίνεται με τον πλέον σύγχρονο αυτόματο αναλυτή σπέρματος (CRISMAS ) με πρόγραμμα ανάλυσης εικόνας, όπου επιτυγχάνεται αντικειμενική εκτίμηση του αριθμού, της ταχύτητας κίνησης καθώς και της προωθητικής ικανότητας (VSL) των σπερματοζωαρίων. Επίσης η αντικειμενική εκτίμηση της μορφολογίας των σπερματοζωαρίων βασίζεται στα κριτήρια κατά KRUGER που σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας αναγνωρίζονται ως τα πλέον αυστηρά και αξιόπιστα.
Ο έλεγχος του σπέρματος συμπληρώνεται με προσδιορισμό της ακροσίνης και όλων των άλλων βιοχημικών δεικτών.
Εξετάσεις κοπράνων
Ανοσοχρωματογραφία
Στο εργαστήριο εφαρμόζεται η μέθοδος της ανοσοχρωματογραφίας για την ανίχνευση τοξινών Α & Β του Clostiridium difficile στα κόπρανα, που διενεργείται επί υποψίας ψευδομεμβρανώδους κολίτιδας, ανίχνευση στελεχών E.coli 0157 (VTEC) σε περιπτώσεις μικροσκοπικής ή μακροσκοπικής ύπαρξης αίματος στα κόπρανα ή σε ασθενείς με αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο. Ανίχνευση στα κόπρανα του αντιγόνου του Ηelicobacter pylori, όπου η λοίμωξη με το βακτήριο αυτό αποτελεί παράγοντα κινδύνου για γαστρικό καρκίνωμα. Επίσης ανίχνευση αντιγόνων ειδικών για αδενοϊούς, ροταϊούς (σε παιδιά) και νοροϊούς σε περιπτώσεις κλινικών ενδείξεων γαστρεντερίτιδας ιογενούς αιτιολογίας.
Παρασιτολογικές εξετάσεις κοπράνων
Η παρουσία παρασίτων στα κόπρανα που προκαλούν κοιλιακό άλγος, τυμπανισμό και διάρροια διαπιστώνεται με μικροσκόπηση παρασκευάσματος κοπράνων με χρήση φυσιολογικού ορού ή διαλύματος Lugol. Στις περιπτώσεις όπου κρίνεται απαραίτητο το παρασκεύασμα γίνεται μετά από εμπλουτισμό των κοπράνων (formal –ether sendimentation) ή μετά από ειδικές χρώσεις (σιδηρούχος αιματοξυλίνη,τρίχρωμη χρώση,τροποποιημένη οξεάντοχη Kinyoun).
Η διάγνωση παρασιτικών λοιμώξεων από Giardia lamblia, Cryptosporidium parvum και γίνεται με την μέθοδο της ανασοχρωματογραφίας με την ανίχνευση των αντιγόνων των παρασιτων αυτών.