Ο ιός HPV αποτελεί τον πιο συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενο ιό και προσβάλλει το 80% των σεξουαλικά ενεργών γυναικών στη διάρκεια της ζωής τους. Στην πραγματικότητα είναι μια οικογένεια ιών οι οποίοι μεταδίδονται με την επαφή του δέρματος ή των βλεννογόνων και μπορεί να προσβάλλουν το δέρμα, τον τράχηλο της μήτρας, τον κόλπο, το αιδοίο, τον πρωκτό, το στόμα και το φάρυγγα.

Μέχρι στιγμής έχουν ανιχνευθεί πάνω από 100 τύποι HPV, εκ των οποίων περισσότεροι από 40 μεταδίδονται σεξουαλικώς και προσβάλλουν τη γεννητική περιοχή.

Πως μεταδίδεται ο ιός HPV;

Ο HPV αποτελεί μακράν τον πιο συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενους ιούς ανά τον κόσμο. Υπολογίζεται ότι σχεδόν το 80% των σεξουαλικά ενεργών ατόμων θα προσβληθούν από ένα τουλάχιστον στέλεχος του ιού στη διάρκεια της ζωής τους. Ο ιός HPV μεταδίδεται με επαφή των γεννητικών περιοχών, τη στοματο-γεννητική επαφή και την επαφή χεριών με τη γεννητική περιοχή.

Δεν είναι απαραίτητη η διεισδυτική επαφή για μετάδοση του ιού. Εξαιρετικά σπάνια ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από την μητέρα στο νεογνό μετά από κολπικό τοκετό.

Η χρήση του ανδρικού προφυλακτικού μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού HPV, αλλά δεν προσφέρει απόλυτη προστασία. Αυτό συμβαίνει γιατί όπως αναφέρθηκε η μετάδοση του ιού μπορεί να γίνει και από περιοχές που δεν καλύπτονται με το προφυλακτικό.

Ποια είναι τα συμπτώματα από την μόλυνση με HPV;

Ο ιός HPV μπορεί να βρίσκεται στο δέρμα ή τους βλεννογόνους χωρίς να προκαλεί απολύτως κανένα σύμπτωμα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι ιοί της οικογένειας HPV μπορεί να προκαλέσουν θηλώματα ή κονδυλώματα.

Ορισμένοι τύποι HPV προκαλούν τα κονδυλώματα (μυρμηγκιές) που εμφανίζονται συχνότερα στα χέρια και τα πόδια.

Άλλοι τύποι του ιού (HPV-6, HPV-11) προκαλούν τα γεννητικά κονδυλώματα, τα οποία εμφανίζονται κυρίως στο αιδοίο, τον κόλπο και το πέος. Τα κονδυλώματα αυτά μπορεί να εμφανισθούν εβδομάδες έως μήνες μετά την επαφή με το άτομο που είχε τον ιό.

Προκαλεί ο ιός HPV καρκίνο;

Οι τύποι 16,18,31,33,35,39,45,51,52,56,58,59,68,73 και 82 χαρακτηρίζονται «υψηλού κινδύνου» και θεωρούνται καρκινογόνοι. Η μόλυνση από αυτούς τους ιούς είναι δυνατό να προκαλέσει προκαρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας (τραχηλική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία CIN) διαφόρων βαθμών (I – III).

Επίσης λιγότερο συχνά ο ιός μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις και στο αιδοίο (ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του αιδοίου, VIN), στο πέος (ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία πέους, PIN) και στον πρωκτό (ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πρωκτού, ΑΙΝ).

Η πρόοδος αυτών των προκαρκινικών αλλοιώσεων θα οδηγήσει μετά από αρκετούς μήνες ή έτη σε καρκίνο του αντίστοιχης περιοχής.

Δυο τύποι του ιού (HPV-16 και HPV-18) είναι περισσότερο επιθετικοί και ευθύνονται για την πλειοψηφία των περιπτώσεων καρκίνου τραχήλου της μήτρας (>2/3). Θα πρέπει όμως να διευκρινίσουμε ότι η παρουσία αυτών των στελεχών δεν σημαίνει ότι θα αναπτυχθεί οπωσδήποτε καρκίνος, αλλά μόνο ότι υπάρχει αυξημένη πιθανότητα.  και οι γυναίκες αυτές θα πρέπει να βρίσκονται σε πιο στενή παρακολούθηση. Η παρακολούθηση των γυναικών αυτών όπως και όλων των γυναικών γίνεται πρωτίστως με την κυτταρολογική εξέταση κατά Παπανικολάου (τεστ Παπανικολάου), κατά την οποία λαμβάνονται κύτταρα από τον τράχηλο της μήτρας για κυτταρολογική εξέταση και ανίχνευση προκαρκινικών αλλοιώσεων.

Είναι σημαντικό να γνωρίζω τον τύπο του HPV;

Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τον τύπο του ιού, γιατί οι διαφορετικοί τύποι παρουσιάζουν διαφορετική συμπεριφορά. Οι ιοί που προσβάλουν τον τράχηλο της μήτρας διαχωρίζονται σε υψηλού κινδύνου και χαμηλού κινδύνου, ανάλογα με τον κίνδυνο να οδηγήσουν σε καρκινογένεση. Από τους ιούς υψηλού κινδύνου οι τύποι 16 και 18 ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό περιπτώσεων καρκίνου τραχήλου μήτρας.

Πότε κόλλησα τον ιό HPV;

Ο ιός HPV μπορεί να βρίσκεται στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας για πολλές εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια, μετά από την αρχική μόλυνση.

Οι αλλοιώσεις από τον ιό μπορεί να εμφανισθούν μετά από πολλούς μήνες ή χρόνια, συνήθως όταν το ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενεί  σε κάποια φάση της ζωής της γυναίκας (στρες, κάπνισμα, λήψη φαρμάκων κ.α). Σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό το ανοσοποιητικό σύστημα μετά από κάποιους μήνες καταφέρνει να καταστείλει τον ιό και υποχωρούν και οι αλλοιώσεις από τον ιό.

Υπάρχει θεραπεία για τον ιό HPV ;

Δεν υπάρχει καμία θεραπεία ή φάρμακο για τον ιό HPV. Χειρουργική επέμβαση πραγματοποιείται μόνο σε περιπτώσεις που ο ιός έχει δημιουργήσει αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας (προκαρκινικές αλλοιώσεις). Η επέμβαση ονομάζεται Κωνοειδής εκτομή και υπό ειδικές προϋποθέσεις μπορεί να πραγματοποιηθεί Υστερεκτομή.

Επίσης όταν εμφανισθούν οξυτενή κονδυλώματα πραγματοποιείται καταστροφή (καυτηριασμός) ή αφαίρεση αυτών από τον Γυναικολόγο.