Ο ένας στους δύο σεξουαλικά ενεργούς άνδρες και γυναίκες έχει έρθει σε επαφή με τον ιό HPV, που προκαλεί τα κονδυλώματα, το πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα της εποχής μας.

Για τις νεαρές γυναίκες το ποσοστό είναι ακόμη πιο ανησυχητικό, μια και οι στατιστικές αποκαλύπτουν ότι μέχρι την ηλικία των 27 ετών το 80% των γυναικών έχει έρθει σε επαφή με τον ιό HPV, που προκαλεί κονδυλώματα. Ωστόσο, η επαφή με τον ιό δεν σημαίνει απαραίτητα και νόσο, μια και το ισχυρό ανοσοποιητικό προσφέρει προστασία στον οργανισμό. Επιπλέον, πολλές φορές τα κονδυλώματα υποχωρούν μόνα τους.

Ας ενημερωθούμε, λοιπόν, για το πιο συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, πότε και πόσο επικίνδυνο είναι, καθώς και πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε. Αθώοι και επικίνδυνοι τύποι

* Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τον ιό HPV ως κονδυλώματα. Ουσιαστικά, όμως, πρόκειται για μια μεγάλη οικογένεια ιών - μέχρι σήμερα έχουν πιστοποιηθεί περίπου 180.  

* Οι περισσότεροι τύποι του ιού προκαλούν εξωτερικές βλάβες στα γεννητικά όργανα.

Πρόκειται για τα οξυτενή κονδυλώματα, που μοιάζουν με μικρά «κουνουπίδια» (ανθοκραμβοειδείς αλλοιώσεις). Εντοπίζονται στους βλεννογόνους του πέους, του πρωκτού και του αιδοίου. Επίσης, εμφανίζονται και στην περιοχή του «μπικίνι».

* Ορισμένοι τύποι του ιού HPV (16, 18, 31, 33 και 46) είναι ογκογόνοι και σχετίζονται με τον καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας, καθώς και με τον καρκίνο του πρωκτού. Οι τύποι 16 και 18 θεωρούνται υπεύθυνοι για το 70% όλων των περιπτώσεων καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας διεθνώς. Επίσης, ενοχοποιούνται για το 80-90% των καρκίνων του στοματοφάρυγγα και το 68% των καρκίνων της στοματικής κοιλότητας.

Πώς μεταδίδονται   Τα κονδυλώματα μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής και ιδιαίτερα μέσω της δερματικής επαφής με την περιοχή των γεννητικών οργάνων. Αυτό μπορεί να συμβεί με οποιονδήποτε τρόπο σεξουαλικής επαφής, σε όποιο σημείο του σώματος (π.χ. στόμα) έρθει σε επαφή με το μολυσμένο σημείο της γεννητικής περιοχής του συντρόφου. Πάντως, οι ειδικοί εξηγούν ότι δεν μεταδίδονται με τα φιλιά στο στόμα, ούτε από την τουαλέτα, την πισίνα ή την μπανιέρα. Τα κονδυλώματα δεν πονούν.  

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο Οι άνδρες και οι γυναίκες με πολλούς ερωτικούς συντρόφους έχουν περισσότερες πιθανότητες να κολλήσουν πολλούς τύπους του ιού HPV. Ακόμη όμως και αν ένας άνδρας ή μια γυναίκα βρίσκεται σε μια μονογαμική σχέση, ο κίνδυνος να κολλήσει τη νόσο είναι υψηλός αν το έτερον ήμισυ είχε στο παρελθόν πολλούς ερωτικούς συντρόφους. 

Μα πόσο «κοιμάται» ο ιός; Ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να κρατήσει τον ιό HPV σε λανθάνουσα κατάσταση, ενώ σε μια ενδεχόμενη μείωση της ανοσιακής άμυνας τα κονδυλώματα μπορεί να εκδηλωθούν. Ωστόσο, όταν αυτό συμβεί, ο πάσχων μπορεί να είναι σε μια μονογαμική σχέση, προκαλώντας αμφιβολίες σχετικά με την προσήλωσή του σε αυτήν. Το εύλογο ερώτημα που ακούν συχνά οι ειδικοί είναι: «Πόσο μπορεί να “κοιμάται” αυτός ο ιός;». Η απάντηση των ειδικών είναι ότι ο χρόνος επώασης του ιού (δηλαδή ο χρόνος που περνάει από την ώρα που κολλάμε μέχρι την εκδήλωση των συμπτωμάτων) είναι 1-8 μήνες. Παρ’ όλα αυτά, σε ένα υψηλό ποσοστό, που μπορεί να φτάνει το 80%, ο ιός μπορεί να «κοιμάται» ακόμη και για 2-3 χρόνια.

Πώς αντιμετωπίζονται; Εάν τα κονδυλώματα είναι εξωτερικά, τότε μπορεί να γίνει κρυοθεραπεία, λέιζερ CO2, διαθερμοπηξία ή και χειρουργική εκτομή σε περίπτωση που το μέγεθός τους είναι μεγάλο. Εναλλακτικά, μπορούν να εφαρμοστούν και κρέμες ποδοφυλίνης ή ιμικουιμόδης, οι οποίες καταστρέφουν τοπικά τον ιό. Οι θεραπείες αυτές δεν εκριζώνουν τον ιό, γι’ αυτό και υπάρχει η πιθανότητα υποτροπής. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, απαγορεύεται η σεξουαλική επαφή. Στην περίπτωση που τα κονδυλώματα είναι εσωτερικά στον κόλπο ή τον τράχηλο, συστήνεται η συστηματική παρακολούθηση, δεδομένου ότι στο 50% των περιπτώσεων οι βλάβες υποχωρούν από μόνες τους, ενώ σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά μέσα σε 3-5 χρόνια υποχωρεί το 95% των λοιμώξεων από  τον ιό HPV.

Τι προσφέρουν τα εμβόλια; Σήμερα είναι διαθέσιμα  2 εμβόλια, που θεωρούνται αποτελεσματικά στην πρόληψη της λοίμωξης από τους ογκογόνους τύπους 16 και 18 του ιού HPV. Το ένα εμβόλιο παρέχει επίσης προστασία και από τους τύπους 6 και 11 του ιού HPV, που προκαλούν κονδυλώματα. Ο εμβολιασμός κατά του ιού  HPV εφαρμόζεται σε 116 χώρες. Στην Ελλάδα έχει μπει στο πρόγραμμα βασικού εμβολιασμού για κορίτσια 12-26 ετών.  Πόσο μας προφυλάσσει το προφυλακτικό;  Σε ό,τι αφορά τα κονδυλώματα, η χρήση του προφυλακτικού δεν παρέχει 100% προστασία, επειδή μπορεί να αφήσει ακάλυπτα κάποια μέρη του ανδρικού μορίου με αποτέλεσμα να υπάρξει επίφοβη δερματική επαφή.

Επιπροσθέτως, τα υγρά της ερωτικής επαφής μπορούν να μεταφέρουν τον ιό στην ευρύτερη περιοχή των γεννητικών οργάνων ή στον πρωκτό. Η καλύτερη μέθοδος προφύλαξης είναι το να ξέρουμε καλά τον σύντροφό μας, επισημαίνουν οι ειδικοί.

Οι απαραίτητες εξετάσεις ΓΥΝΑΙΚΕΣ: * Η εξέταση πρόληψης, αλλά και διάγνωσης, είναι το τεστ Παπανικολάου, που συνιστάται μία φορά τον χρόνο. l Μία ακόμη σημαντική εξέταση είναι η κολποσκόπηση, που πρέπει να γίνεται σε κάθε γυναίκα με αλλοιώσεις στο τεστ ΠΑΠ και κατά κανόνα συνοδεύεται από λήψη βιοψιών του τραχήλου. * Μια πιο εξελιγμένη και διαγνωστικά ακριβής μορφή του τεστ Παπανικολάου είναι το Thin Prep ή αλλιώς «Κυτταρολογία Υγρής Φάσης».

Σε περίπτωση που μια γυναίκα έχει κάνει το Thin Prep και διαγνωστεί με λοίμωξη HPV, μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ίδιο υλικό για την εξέταση HPV DNA, η οποία γίνεται για την ταυτοποίηση του τύπου του ιού HPV. ΑΝΔΡΕΣ: *Συνιστάται η δερματολογική εξέταση, ενώ αν χρειαστεί γίνεται και ορθοσκόπηση. 

ΓΙΑ ΤΑ ΔΥΟ ΦΥΛΑ:  * Η μεγαλύτερης σημασίας εξέταση και για τα δύο φύλα είναι η κλινική εξέταση, που καλό είναι να μην περιορίζεται στη γεννητική περιοχή, επειδή τα κονδυλώματα μπορεί να εντοπιστούν και σε άλλα σημεία του σώματος, όπως το στόμα και η γλώσσα.