Ο καρκίνος του τραχήλου είναι νόσος που χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη κακόηθων (καρκινικών) κυττάρων στους ιστούς του τραχήλου της μήτρας.    

Αναπτύσσεται συνήθως μετά από μακρό χρονικό διάστημα εξέλιξης ιστολογικών μεταβολών στα κύτταρα του τραχήλου οι οποίες είναι γνωστές ως δυσπλασία. Στο σύνολό τους οδηγούν στην εμφάνιση μη φυσιολογικών κυττάρων στους ιστούς του τραχήλου. Προοδευτικά, τα καρκινικά κύτταρα αρχίζουν να αυξάνονται και να εξαπλώνονται σε μεγαλύτερο βάθος διήθησης μέσα στον τράχηλο και στις περιβάλλουσες ανατομικές δομές.

Οι συχνότερες μορφές είναι ο επιθηλιακός καρκίνος (90% των περιπτώσεων) που αναπτύσσεται στο έξω μέρος του τραχήλου και το αδενοκαρκίνωμα (10% των περιπτώσεων) που εμφανίζεται στο εσωτερικό μέρος του τραχηλικού καναλιού (ενδοτράχηλος). Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να προληφθεί και μπορεί να ιαθεί εάν ανιχνευθεί έγκαιρα. Παλαιότερα, ο καρκίνος αυτός αποτελούσε ένα από τους κύριους λόγους θνησιμότητας των γυναικών εξ' αιτίας καρκίνου.

Σήμερα χάρις στα προγράμματα ανίχνευσης και θεραπείας των καταστάσεων εκείνων που μπορούν να οδηγήσουν στον καρκίνο αυτό, η θνησιμότητα που προκαλεί έχει μειωθεί σημαντικά κατά τα τελευταία χρόνια. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος των γυναικείων γενετικών οργάνων μετά από τον καρκίνο της ωοθήκης. Μετά από αυτόν ακολουθεί ο καρκίνος του ενδομητρίου που έχει λίγο χαμηλότερη συχνότητα. Ο μέσος όρος ηλικίας στην οποία παρατηρείται είναι γύρω στα 52 χρόνια αλλά έχει παρουσιαστεί μια αύξηση σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας.  

Προληπτικές εξετάσεις

-Κάθε γυναίκα θα πρέπει να υποβάλλεται σε διαγνωστικές εξετάσεις ανά τριετία μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής.

Συνίσταται η διενέργεια τεστ Παπανικολάου μια φορά το χρόνο.

-Μετά τη συμπλήρωση του 30ου έτους της ηλικίας και για τις γυναίκες των οποίων τα τρία τελευταία τεστ Παπ ήταν φυσιολογικά συνίσταται η διενέργεια τεστ Παπ ανά δυο ή τρία χρόνια.

Για τις γυναίκες με συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου όπως μόλυνση από τον ιό HIV, χημειοθεραπεία, χρόνια χρήση στεροειδών και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω μεταμόσχευση οργάνων σώματος, είναι υποχρεωτική η διενέργεια τεστ Παπανικολάου μια φορά το χρόνο.

Μια άλλη επιλογή είναι μετά τη συμπλήρωση του 30ου έτους να υποβάλλονται σε τεστ Παπ ανά τριετία καθώς και σε εξέταση ανίχνευσης στελεχών του ιού του ανθρώπινου θηλώματος (HPV).

-Μετά τη συμπλήρωση του 70ου έτους και για γυναίκες των οποίων τα τρία τελευταία τεστ Παπανικολάου ήταν φυσιολογικά και κανένα τεστ Παπανικολάου μη φυσιολογικό την τελευταία δεκαετία προτείνεται η διακοπή της διενέργειας εξετάσεων για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Ωστόσο, γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του τραχήλου, μόλυνσης από τον ιό HIV και αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα θα πρέπει να εξακολουθήσουν να υποβάλλονται σε διαγνωστικές εξετάσεις εφόσον το επιτρέπει η κατάσταση της υγείας τους.

-Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας και του τραχήλου) μπορούν να σταματήσουν τον διαγνωστικό έλεγχο για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, εκτός αν έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή για την αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί μόνο σε αφαίρεση της μήτρας θα πρέπει να συνεχίσουν να υποβάλλονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε κλινικό έλεγχο.