Για πολλά χρόνια ήταν η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες. Εδώ και μερικά χρόνια ξεπεράστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον καρκίνο του πνεύμονα. Παρ΄όλα αυτά, μία στις δέκα γυναίκες αναμένεται στη διάρκεια της ζωής της να παρουσιάσει καρκίνο του μαστού. Παρότι η συχνότητα καρκίνου του μαστού συνεχώς αυξάνεται, η θνητότητα από αυτον δείχνει να μειώνεται, μάλλον λόγω πρωιμότερης διάγνωσης και θεραπείας.

Παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του μαστού

1. Μεγάλος κίνδυνος

- Φύλο (99% γυναίκες, 1% άνδρες)

- Ηλικία (50-70 ετών) -

Συγγενείς πρώτου βαθμού (μητέρα, αδελφή, κόρη) με καρκίνο του μαστού

- Ιστορικό καρκίνου στον άλλο μαστό

- Καλοήθεις παθήσεις του μαστού με ατυπία στην ιστολογική εξέταση

2. Μικρός κίνδυνος

- Εναρξη εμμήνου ρύσεως σε μικρή ηλικία

- Εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία

- Παχυσαρκία

- Ακτινοβολία

- Ορμονικά σκευάσματα (φάρμακα) ή αντισυλληπτικά για πολλά χρόνια (και από μικρή ηλικία)

Κλινική εικόνα Συνήθως εμφανίζεται σαν ψηλαφητό μόρφωμα στο μαστό. Μπορεί να είναι ανώδυνο ή να πονάει, σκληρό στην ψηλάφηση, βαθειά μέσα στο μαστό ή στην επιφάνεια και να κολλάει (διηθεί) το δέρμα. Μερικές φορές το δέρμα μοιάζει με τη φλούδα πορτοκαλιού (με πόρους). Αλλες φορές μπορεί να έχουμε έκκριση ρυπαρίου (καφεοειδούς) υγρού ή αίματος από τη θηλή του μαστού. Τέλος μπορεί να εμφανιστεί σαν έκζεμα (ερυθρότητα με φλεγμονή) γύρω από τη θηλή και τότε ονομάζεται 'νόσος του Paget'

Πρόληψη Οι γυναίκες πρέπει να εξετάζονται μόνες τους (αυτοεξέταση) κάθε μήνα την 5η - 10η ημέρα του κύκλου, ώστε να ανακαλύπτουν έγκαιρα κάθε ύποπτη ανωμαλία και να την αναφέρουν στο θεράποντα γιατρό τους. Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί στη θεραπεία και την ίαση σε πολύ υψηλό ποσοστό.

Αν ο καρκίνος του μαστού δεν θεραπευτεί εγκαίρως παρουσιάζει μεταστάσεις στους λεμφαδένες της μασχάλης και άλλους, καθώς και απομακρυσμένες μεταστάσεις σε άλλα όργανα (οστά, πνεύμονες, εγκέφαλο, ήπαρ).

ύποι - Στάδια Οι τύποι του καρκίνου του μαστού είναι:

1. Διηθητικός καρκίνος (95%). Είναι ο 'πραγματικός καρκίνος του μαστού.

2. Καρκίνωμα in situ (σε πολύ αρχικό στάδιο).

Τα στάδια είναι τέσσερα, ανάλογα με το μέγεθος του όγκου, των λεμφαδενικών μεταστάσεων και των απομακρυσμένων μεταστάσεων. Τα στάδια ένα και δύο τα ονομάζουμε 'θεραπεύσιμα', ενώ τα 3 και 4 προχωρημένο καρκίνο.

Διάγνωση Βασίζεται στην 1. Κλινική εξέταση 2. Μαστογραφία. Εχει ακρίβεια περίπου 85%. Είναι σκόπιμο οι γυναίκες μετά τα 35 χρόνια να κάνουν την πρώτη τους μαστογραφία (εκτός αν είχαν λόγο να την κάνουν νωρίτερα) 3. U/S. Σε συνδυασμό με τη μαστογραφία βάζει πολλές φορές τη διάγνωση με ακρίβεια 4.

Παρακέντηση με λεπτή βελόνα για κυτταρολογική εξέταση 5. Παρακέντηση με ειδική βελόνα για ιστολογική εξέταση 6. Ανοιχτή βιοψία στο χειρουργείο Η οριστική διάγνωση γίνεται ΜΟΝΟ με βιοψία. Σε καμμία περίπτωση δε χειρουργείται γυναίκα για καρκίνο του μαστού, χωρίς διάγνωση με βιοψία.

Αντιμετώπιση Η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού είναι χειρουργική. Η αποδεδειγμένα αποτελεσματική εγχείρηση είναι η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή (αφαιρείται όλος ο μαστός και οι λεμφαδένες της μασχάλης. Δεν αφαιρείται ο μείζων θωρακικός μυς). Τα τελευταία 20 χρόνια έχει αποδειχθεί ότι είναι δυνατόν υπό προυποθέσεις και αν το προτιμά η ασθενής, να μην αφαιρεθεί όλος ο μαστός αλλά τμήμα του (που περιέχει τον όγκο), ώστε να διατηρηθεί ο υπόλοιπος μαστός, πράγμα που έχει μεγάλη ψυχολογική σημασία για πολλές γυναίκες.

Για να είναι όμως τα αποτελέσματα το ίδιο καλά, όπως με την τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή, πρέπει να είναι σχετικά μικρός ο ογκος (κάτω από 4cm), να αφαιρεθούν οι λεμφαδένες της μασχάλης και να ακολουθηθεί ακτινοβολία του υπόλοιπου μαστού.

Συμπληρωματική θεραπεία Ανάλογα με το στάδιο της νόσου και την ηλικία της ασθενούς (πριν ή μετά την εμμηνόπαυση) είναι δυνατό να ακολουθήσει συμπληρωματική θεραπεία (επικουρική) με κυτταροκτόνα φάρμακα (χημειοθεραπεία) ή ορμονικά σκευάσματα (αντι-οιστρογόνα). Πρόγνωση Στα 2 πρώτα στάδια είναι πολύ καλή (με τη σωστή θεραπεία), με ποσοστό πενταετούς επιβίωσης 70-90% και υψηλά ποσοστά ίασης.