Ο καρκίνος του φάρυγγα δεν αποτελεί μία συγκεκριμένη ιατρική νόσο, αλλά έναν όρο που χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει οποιονδήποτε τύπο καρκίνου που εμφανίζεται στο πίσω μέρος του στόματος, στον οισοφάγο και στο λάρυγγα. Τα σημεία που εμφανίζονται συχνότερα οι καρκίνοι του λαιμού είναι ο λάρυγγας και ο φάρυγγας, όπου συναντώνται το ανώτερο άκρο του οισοφάγου και ο λάρυγγας (το κατώτερο άκρο του οποίου αναφέρεται ως υποφάρυγγας). Καθώς ο υποφάρυγγας τυλίγεται γύρω από το λάρυγγα, οι όγκοι που εμφανίζονται σε ένα από τα δύο αυτά μέρη μπορούν γρήγορα να επεκταθούν και στο άλλο. Για το λόγο αυτό, παρότι είναι τεχνικά διαφορετικοί, συχνά θεωρούνται κοινοί καθώς η παρουσίαση και η αντιμετώπισή τους είναι παρόμοιες.  Παρότι υπάρχουν πολλοί σπάνιοι τύποι καρκίνου του φάρυγγα, οι περισσότεροι ξεκινούν από τα κύτταρα που καλύπτουν το φάρυγγα που ονομάζονται πλακώδη κύτταρα, και ως εκ τούτου αναφέρονται ως καρκίνοι από πλακώδη κύτταρα (SCC).  

ΠΟΣΟ ΣΥΧΝΟΣ ΕΙΝΑΙ; Το 2012 διαγνώστηκαν σχεδόν 300.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του λάρυγγα παγκοσμίως, κατατάσσοντάς τον στη 13η θέση των πιο συχνά διαγνωσθέντων καρκίνων στους άντρες.  Η επίπτωση του καρκίνου του υποφάρυγγα είναι πολύ χαμηλότερη.  Ο αριθμός των περιπτώσεων καρκίνου του φάρυγγα ποικίλει σημαντικά μεταξύ των διαφόρων χωρών, ωστόσο σχεδόν παντού είναι κατά πολύ συχνότερος στους άντρες από ό,τι στις γυναίκες.  Αυτό αντανακλά τις διαφορές στην έκθεση στους παράγοντες κινδύνου που είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο του φάρυγγα. Ο καρκίνος του φάρυγγα είναι συχνότερος σε άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών, αν και τα νεότερα άτομα μπορούν επίσης να αναπτύξουν όγκους σε αυτά τα σημεία.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Πάνω από το 80% των καρκίνων του φάρυγγα προκαλούνται από το κάπνισμα και την κατανάλωση οινοπνεύματος.  Όσο μεγαλύτερη είναι η έκθεση σε αυτούς τους παράγοντες κινδύνου (αναφορικά με την ποσότητα αλλά και με τη διάρκεια) τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου.  Όμως, δεν καπνίζουν ή πίνουν υπερβολικά όλοι οι άνθρωποι που αναπτύσσουν καρκίνο του φάρυγγα και οι υποκείμενες γενετικές ανωμαλίες παίζουν ξεκάθαρα σημαντικό ρόλο.  Η πρόσφατη έρευνα έχει επίσης δείξει ότι η λοίμωξη από τον Ιό των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του φάρυγγα, παρότι αυτός ο κίνδυνος δεν εξίσου υψηλός με τον κίνδυνο για άλλους καρκίνους της κεφαλής και του τραχήλου.  Μία διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένες τροφές και χαμηλή περιεκτικότητα σε φρούτα και λαχανικά μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του φάρυγγα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Επειδή ο λάρυγγας και το άνω τμήμα του οισοφάγου βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο, τα συμπτώματα που εμφανίζουν οι ασθενείς από τον καρκίνο που προέρχεται από οποιοδήποτε από τα δύο αυτά σημεία είναι παρόμοια.  Τα συχνότερα συμπτώματα είναι η επίμονη αλλαγή της φωνής (που γίνεται τραχιά ή βραχνή για περισσότερο από 3 εβδομάδες) ή η δυσκολία στην κατάποση τροφής (συχνά η κατάποση στερεάς τροφής πριν τη λήψη υγρών είναι προβληματική). Στα άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνονται:

• Πονόλαιμος
• Επίμονη ωταλγία (ιδιαίτερα εάν προσβάλλει μόνο το ένα αυτί) Θορυβώδης ή δύσκολη αναπνοή
• Ακούσια απώλεια σωματικού βάρους
• Αιματηρή απόχρεμψη
• Εξόγκωμα στον τράχηλο

ΔΙΑΓΝΩΣΗ Πολλά από τα συμπτώματα που περιγράφονται παραπάνω μπορεί να εμφανιστούν ως αποτέλεσμα άλλων παθήσεων, εκτός του καρκίνου.  Ωστόσο, κάθε άτομο που εμφανίζει επίμονα συμπτώματα είναι σημαντικό να αξιολογείται από έναν ειδικό στον καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου. Αυτό συνήθως περιλαμβάνει τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και την πραγματοποίηση εξέτασης του στόματος, του φάρυγγα και του τραχήλου από έναν κλινικό ιατρό στο ιατρείο. Η πρόσβαση στους καρκίνους του λάρυγγα και του άνω τμήματος του οισοφάγου είναι δύσκολη και έτσι μπορεί να είναι επίσης απαραίτητο να υποβληθεί ο ασθενής σε πιο λεπτομερή εξέταση με ενδοσκόπηση υπό γενική αναισθησία.  Κατά την ενδοσκόπηση, μπορούν να ληφθούν βιοψίες από κάθε ύποπτη περιοχή που θα συμβάλλουν στην επιβεβαίωση της διάγνωσης.  Μπορεί να πραγματοποιηθεί ακτινολογική απεικόνιση του τραχήλου και του φάρυγγα με υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία (CT) και μαγνητική τομογραφία (MRI) που βοηθούν στον προσδιορισμό του μεγέθους και της έκτασης οποιουδήποτε όγκου, καθώς και της πιθανής λεμφαδενικής συμμετοχής στον τράχηλο. Δεν υπάρχουν εξετάσεις αίματος που να μπορούν να διαγνώσουν τον καρκίνο του λάρυγγα ή του υποφάρυγγα, αλλά μπορεί να πραγματοποιούνται στα πλαίσια μίας γενικότερης αξιολόγησης πριν τη γενική αναισθησία.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Οι θεραπευτικές επιλογές για κάθε όγκο εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες όπως το μέγεθος, η εντόπιση και ο τύπος του όγκου, καθώς η συμμετοχή άλλων γειτονικών δομών.  Οι καρκίνοι του λάρυγγα και του φάρυγγα δεν διαφέρουν ως προς αυτό και, ως εκ τούτου, κάθε θεραπεία προσαρμόζεται στον εκάστοτε ασθενή. Γενικά, οι πρώιμοι όγκοι του λάρυγγα μπορούν να αντιμετωπιστούν είτε με χειρουργική επέμβαση είτε με ακτινοθεραπεία.  Ένας συνδυασμός χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας χρησιμοποιείται συχνά για ελαφρώς μεγαλύτερους λαρυγγικούς και υποφαρυγγικούς όγκους, ενώ η πολύ προχωρημένη νόσος αντιμετωπίζεται κυρίως με χειρουργική εξαίρεση. Ο όγκος κάθε ατόμου έχει συγκεκριμένα βιολογικά χαρακτηριστικά που μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο που μπορεί να αναπτυχθεί ο καρκίνος.  Οι βιολογικές θεραπείες είναι θεραπείες που μπορούν να στοχεύσουν σε αυτά τα χαρακτηριστικά, διακόπτοντας την ανάπτυξη και διαίρεση των καρκινικών κυττάρων. Οι νεότερες θεραπείες όπως η φωτοδυναμική θεραπεία, η θεραπεία πρωτονίων και τα φάρμακα που επηρεάζουν τον όγκο σε μοριακό επίπεδο, χρησιμοποιούνται λιγότερο συχνά, αλλά διερευνώνται όλο και περισσότερο στα πλαίσια των κλινικών μελετών για τον καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου.

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΦΑΡΥΓΓΑ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΦΑΡΥΓΓΑ; Όπως συμβαίνει με όλους τους καρκίνους, οι ιατροί διακρίνουν τους καρκίνους του φάρυγγα σε ομάδες, ή στάδια, με βάση κυρίως την έκταση της νόσου και την επιθετικότητα του τύπου του όγκου.  Τα στάδια αυτά κυμαίνονται από I (μικροί, πρώιμοι όγκοι που εξακολουθούν να μοιάζουν με τον ιστό από τον οποίο προέρχονται, οι οποίοι αναφέρονται και ως καλά διαφοροποιημένοι) έως IV (μεγαλύτεροι, πιο προχωρημένοι όγκοι που δεν μοιάζουν πλέον με το φυσιολογικό τύπο ιστού – χαμηλής διαφοροποίησης). ΕΞΑΠΛΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΡΚΙΝΟΙ ΤΟΥ ΛΑΡΥΓΓΑ/ΦΑΡΥΓΓΑ; Δυστυχώς, εάν δεν διαγνωσθούν έγκαιρα, τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να εξαπλωθούν από το αρχικό σημείου στον λάρυγγα ή τον οισοφάγο στους αδένες του τραχήλου (λεμφαδένες) και ακόμα στους πνεύμονες και το ήπαρ. Καθώς η αντιμετώπιση του καρκίνου είναι πιο δύσκολη αφότου εξαπλωθεί, είναι ανάγκη να γίνει προσπάθεια να εντοπιστεί η νόσος όσο το δυνατό πιο έγκαιρα.

ΕΑΝ ΥΠΟΒΛΗΘΩ ΣΕ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΑΡΥΓΓΑ ΜΟΥ, ΘΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΜΙΛΑΩ ΜΕΤΑ; Οι μικροί όγκοι στις φωνητικές χορδές μπορούν να αφαιρεθούν αφήνοντας την κύρια δομή του λάρυγγα ανέπαφη.  Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να υπάρξει κάποια αλλαγή στην ποιότητα της φωνής με αυξημένη τραχύτητα ή βραχνάδα, αλλά γενικά αυτό δεν προκαλεί πρόβλημα.  Εάν ο όγκος είναι πολύ μεγαλύτερος, μπορεί να είναι απαραίτητη η πλήρης αφαίρεση του λάρυγγα (γνωστή ως λαρυγγεκτομή). Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, υπάρχουν τρόποι να αποκατασταθεί η φωνή με τη χρήση βαλβίδων ή ηλεκτρονικών συσκευών. Ωστόσο, θα διαφέρει σημαντικά από τη φυσιολογική σας φωνή και το αποτέλεσμα δεν είναι τόσο προβλέψιμο.

ΘΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΤΑΠΙΝΩ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ; Τόσο η χειρουργική επέμβαση όσο και η χημειοακτινοθεραπεία μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητά σας να καταπίνετε με ασφάλεια. Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή ο μηχανισμός της κατάποσης δεν λειτουργεί πλέον σωστά ή συχνά μετά από χημειοακτινοθεραπεία λόγω έλλειψης σιέλου που οδηγεί σε ξηρότητα του φάρυγγα.  Στη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να είναι απαραίτητο τα τοποθετηθεί ένας λεπτός σωλήνας μέσω της μύτης έως το στομάχι, ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη συμπλήρωση της πρόσληψης υγρών και τροφής. ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ Η ΙΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΦΑΡΥΓΓΑ; Ναι. Εκτός εάν ο όγκος είναι πολύ μεγάλος και διεισδύει σε γειτονικές δομές που δεν μπορούν να αφαιρεθούν, ή έχει εξαπλωθεί σε απομακρυσμένα μέρη του σώματος, ο σκοπός της θεραπείας είναι η ίαση της νόσου.  Δυστυχώς, ακόμα και μικρότεροι όγκοι που αφαιρούνται πλήρως μπορεί να επανεμφανιστούν αργότερα, ή μπορεί να εμφανιστεί ένας νέος όγκος λόγω της συνεχούς έκθεσης σε γνωστούς παράγοντες κινδύνου.

ΕΑΝ ΠΑΣΧΩ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΦΑΡΥΓΓΑ, ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΝΟΗΜΑ Η ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ; Ναι. Η συνέχιση του καπνίσματος θα κάνει οποιαδήποτε θεραπεία λιγότερο αποτελεσματική, και μπορεί να δημιουργήσει επιπλοκές στην ανάρρωσή σας.  Επιπλέον, η συνέχιση του καπνίσματος αυξάνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου ή ανάπτυξης ενός νέου καρκίνου κάποια στιγμή στο μέλλον.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΛΑΒΩ ΜΕΡΟΣ; Υπάρχουν ολοένα και περισσότερες κλινικές μελέτες σε εξέλιξη, οι οποίες διερευνούν τρόπους βελτίωσης της διάγνωσης και της θεραπείας του καρκίνου της κεφαλής και του τραχήλου και υπάρχουν αρκετά στοιχεία που δείχνουν ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν μέρος σε κλινικές μελέτες έχουν βελτιωμένα αποτελέσματα. Εάν ενδιαφέρεστε να λάβετε μέρος σε κλινικές μελέτες, συζητήστε το με τον ιατρό σας που μπορεί να σας συμβουλεύσει εάν είστε κατάλληλοι για να λάβετε μέρος.

ΠΟΣΟ ΧΡΟΝΟ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΩ ΕΚΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ; Αυτό εξαρτάται από την έκταση της θεραπείας που απαιτείται. Μετά από χειρουργική θεραπεία μικρών όγκων μπορεί να χρειαστεί να παραμείνετε εκτός εργασίας για λίγες μόνον εβδομάδες.  Ένας κύκλος ακτινοθεραπείας μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες και να απαιτήσει επιπλέον χρόνο εκτός εργασίας στη συνέχεια.  Η εκτεταμένη θεραπεία με μείζονα χειρουργική επέμβαση ή χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία μπορεί να σημαίνει αρκετούς μήνες εκτός εργασίας.