Ένας σπίλος δηλ. μια δερματική βλάβη, αρχίζει να αυξάνεται ή αλλάζει σχήμα: Όποιος παρατήρησε κάτι τέτοιο, θα πρέπει να αναζητήσει άμεση ιατρική φροντίδα. Το μελάνωμα είναι κακοήθης όγκος του δέρματος, και όταν διαγνωστεί έγκαιρα, είναι ιάσιμος στις περισσότερες περιπτώσεις. Ο αριθμός των περιστατικών καρκίνων του δέρματος έχει αυξηθεί ραγδαία σε όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Στην Ελλάδα καταγράφονται περίπου 30.000 περιστατικά τον χρόνο από τα οποία 1.500 είναι άνθρωποι που εμφανίζουν μελάνωμα.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι καρκίνου του δέρματος, οι συχνότεροι όμως είναι τρεις, το μελάνωμα, το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα.

Το μελάνωμα είναι η πιο επιθετική και απειλητική μορφή καρκίνου του δέρματος, διότι μπορεί να προκαλέσει γρήγορα μεταστάσεις και είναι δυνητικά θανατηφόρο. Μπορεί όμως έγκαιρα να αναγνωριστεί: Μέσω μιας εξέτασης από έναν Δερματολόγο μπορεί ο καρκίνος του έρματος συνήθως νωρίς και σχετικά εύκολα να διαγνωσθεί και να αντιμετωπιστεί. Εάν η ασθένεια δεν έχει προχωρήσει, οι πιθανότητες να αποκατασταθεί ακόμη και πλήρως η  υγεία του ασθενούς είναι πολύ καλές. Πως αναγνωρίζουμε τον καρκίνο του δέρματος; Ελέγχοντας σπίλους  κοινά αποκαλούμενους στην καθομιλουμένη «ελιές» για κλινικά σημεία αλλαγής ακολουθούμε τον κανόνα ABCDE.

Το γράμμα Α υποδηλώνει την ασυμμετρία (Αsymmetry), το Β το ανώμαλο όριο (Border), ύποπτη είναι μια ελιά με πολυχρωμία (Color) η και με μεγάλη διάμετρο D (ισχύει ο γενικός κανόνας μεγαλύτερο από πέντε χιλιοστά).Το E υποδηλώνει την ανύψωση ή την εξέλιξη και αλλαγή (Elevation, evolving). Αλλάζει μια  παλαιότερη ελιά  αυξάνοντας σε μέγεθος  ή γίνεται πιο σκούρα, αυτό είναι επίσης ύποπτο. Γυναίκες παρατηρούν τις αλλαγές αυτές συχνά νωρίτερα από ότι οι άνδρες. Ως εκ τούτου, πάνε στο γιατρό νωρίτερα. Ο δερματολόγος εξετάζει το δέρμα του ασθενούς πρώτα με γυμνό μάτι.

Κατά κανόνα χρησιμοποιεί  επίσης το λεγόμενο φορητό δερματοσκόπιο η με ειδικά διαμορφωμένο ψηφιακό δερματοσκόπιο. Το οποίο αυξάνει οπτικά το μέγεθος της ελιάς κατά 20 φορές η περισσότερο. Έτσι ώστε να μπορεί να αναγνωρίσει τις ανατομικές δομές του δέρματος καλύτερα και να τις εκτιμήσει. Ψηφιακές εικόνες μπορούν επίσης να αρχειοθετούνται  ώστε να δει ο ιατρός αν η ελιά συγκριτικά αλλάζει. Επειδή το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί κάτω από το νύχι ο δερματολόγος θα πρέπει επίσης, να δώσει προσοχή για τυχόν μελαγχρωματικές αλλοιώσεις το στα δάκτυλα των ποδιών και των χεριών.

Μόνο πολύ σπάνια το κακόηθες μελάνωμα έχει ελάχιστη ή καθόλου μελανίνη (αμελανωτικό μελάνωμα). Έτσι εμφανίζεται ως ανοιχτόχρωμη ή κοκκινωπή ελιά και είναι για τον εξεταστή πολύ δύσκολο να ανιχνευθεί. Επίσης είναι δύσκολο να διαγνωστούν  μελανώματα σε ασυνήθιστα μέρη του σώματος όπως στον στοματικό ή γεννητικό βλεννογόνου και  στο οφθαλμό.

Τι είναι ένας προληπτικός έλεγχος (Skin Cancer Screening); Όλος ο πληθυσμός και ιδιαίτερα οι ομάδες υψηλού κινδύνου (όπως όσοι έχουν οικογενειακό η προσωπικό ιστορικό καρκίνου δέρματος, όσοι έχουν πολλές ελιές κυριως δυσπλαστικους σπίλους , όσοι έχουν πολύ ανοιχτό δέρμα καθώς  και μεταμοσχευμένοι-ανοσοκατεσταλμενοι) πρέπει τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο να εξετάζονται ολοσωματικά  με Δερματοσκόπιση και κατά προτίμηση να χαρτογραφούνται.

Πώς τίθεται η διάγνωση; Όταν χαρακτηρίσει ο  γιατρός μια βλάβη ως ύποπτη, τότε αυτή  αφαιρείται  με χειρουργική επέμβαση.Αυτός ο ιστός στη συνέχεια εξετάζεται προσεκτικά κάτω από ένα μικροσκόπιο με διάφορες τεχνικές χρώσης. Μιλάμε για μια ιστολογική ή ιστοπαθολογική εξέταση με  την οποία μπορούν να αναγνωριστούν και να ανιχνευτούν τα καρκινικά κύτταρα καθώς και να καθορίσουμε ακριβώς το είδος κακοήθη κύτταρα είναι. Ποια είδη υπάρχουν; Μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα σημεία του σώματος. Μπορούν επίσης να αναπτυχθούν με διάφορους τρόπους. Μερικά επεκτείνονται κάθετα σε βάθος και άλλα αναπτύσσονται οριζόντια και επιφανειακά.

Διακρίνουμε 4 κύριους τύπους:

Το οζώδες μελάνωμα

Το επιτολής επεκτεινόμενο μελάνωμα

Μελάνωμα αναπτυσσόμενο σε κακοήθη φακή  

Μελάνωμα των άκρων. Τα αίτια του καρκίνου του δέρματος

Ως μια αιτία του καρκίνου του δέρματος θεωρείται η απροστάτευτη και συχνή ηλιοθεραπεία. Ειδικά όποιος σαν παιδί η έφηβος είχε συχνά  ηλιακά εγκαύματα παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσει καρκίνο. Αυτή, όμως, εξηγεί μόνο ένα σχετικά μικρό ποσοστό των μελανωμάτων. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι  το οικογενειακό η ατομικό ιστορικό, ο μεγάλος αριθμός ελιών, η παρουσία διαπλαστικών σπίλων. Παρά το γεγονός ότι λίγα μελανώματα προκαλούνται μόνο από το φως του ήλιου, μια ορθολογική προσέγγιση στον ήλιο εξακολουθεί να είναι σημαντική. Παιδιά κάτω του ενός έτους δεν θα  πρέπει να εκτίθενται σε άμεσο ηλιακό φως.

Πως χειρουργούμε ένα μελάνωμα; Επιβεβαιωθεί η διάγνωση „κακόηθες μελάνωμα έχει σημασία για την περαιτέρω θεραπεία το πάχος του όγκου και πόσο βαθιά έχει διεισδύσει μέσα στον ιστό. Ανάλογα μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω παρεμβάσεις. Αρχικά γίνεται συμπληρωματική αφαίρεση με αποστάσεις ασφάλειας από το υγιές δέρμα και τις υποκείμενες δομές για καλύτερο καθαρισμό της περιοχής. Διαπερνά το ένα χιλιοστό ο όγκος ή βαθύτερα τον ιστό, συνιστάται σήμερα η αφαίρεση των φρουρών λεμφαδένων, προκειμένου να εξεταστούν αν έχουν προσβληθεί.

Πως είναι η πορεία της νόσου μετά; Το πόσο συχνά ο ασθενής πρέπει μετά την  χειρουργική επέμβαση να έρχεται για έλεγχο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πάχος του όγκου. Όταν το μελάνωμα λεπτότερο από ένα χιλιοστό, ο ασθενής θα πρέπει να εξετάζεται στα επόμενα 5 χρόνια κάθε 6 μήνες. Στη συνέχεια, μέχρι το δέκατο έτος μετά την επέμβαση, αρκεί να εξεταστεί μία φορά το χρόνο. Όταν, η ασθένεια  έχει ήδη προχωρήσει αρκετά, ο ασθενής θα πρέπει να πάει σε μικρότερα χρονικά διαστήματα για παρακολούθηση. Τότε, δεν  ελέγχεται μόνο το δέρμα αλλά θα πρέπει να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα  με υπερηχογράφημα των λεμφαδένων και των κοιλιακών οργάνων και ειδικές εξετάσεις αίματος των λεγόμενων καρκινικών δεικτών. Επίσης αξονική τομογραφία και PET-CT (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων, PET)

. Χρησιμοποιώντας αυτές τις μεθόδους μπορείς να αποκαλύψεις  τυχόν μεταστάσεις νωρίτερα, ώστε να γίνουν ειδικές θεραπείες με χημειοθεραπευτικούς παράγοντες ή συνδυασμός ανοσοθεραπείας και χημειοθεραπείας. Η έρευνα είναι έντονη στην αναζήτηση για νέες θεραπείες ωστόσο, υπάρχει  ένας ο γενικός κανόνας:

Η πρόγνωση των ασθενών στους οποίους ο καρκίνος του δέρματος είναι ήδη σε προχωρημένο στάδιο είναι πολύ χειρότερη. Για το λόγο αυτό, η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική, μιας και τότε το μελάνωμα, είναι συνήθως ιάσιμο. Η εξέταση από  δερματολόγο και ο αυτοέλεγχος, είναι ακόμα ο ασφαλέστερος τρόπος για να θεραπεύσει κανείς την ασθένεια.