Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης, σύμφωνα με την κατάταξη η οποία πραγματοποιήθηκε από την παγκόσμια οργάνωση υγείας, κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες: • Θήλωμα- Καλοήθης επιφάνειακός όγκος • Θηλωματώδες νεόπλασμα του επιθηλίου, χαμηλού δείκτη κακοήθειας - εξελίσσεται βραδέως και θεωρείται απίθανο να εξαπλωθεί • Θηλωματώδες καρκίνωμα του επιθηλίου, χαμηλής διαφοροποίησης - εξελίσσεται βραδέως και θεωρείται απίθανο να εξαπλωθεί • Θηλωματώδες καρκίνωμα του επιθηλίου, υψηλής διαφοροποίησης- αναπτύσσεται ταχύτερα και έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να εξαπλωθεί. Το στάδιο και ο βαθμός διαφοροποίησης του καρκίνου της ουροδόχου κύστης, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, όχι απλά και μόνο για τον καθορισμό της θεραπείας που πρέπει να λάβει ένας συγκεκριμένος ασθενής, αλλά επίσης και για να υπολογισθεί οι πιθανότητες επιτυχίας με αυτή τη συγκεκριμένη αγωγή.
Τύποι καρκίνου της ουροδόχου κύστης Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης, με βάση την εμφάνιση των κυττάρων του στο μικροσκόπιο ταξινομείται στις ακόλουθες μορφές:
• Επιθηλιακό καρκίνωμα (το οποίο προηγουμένως ήταν γνωστό με το όνομα καρκίνωμα των μεταβατικών κυττάρων). Πρόκειται για την πιο συχνή μορφή και αποτελεί το 90 έως 95% όλων των μορφών του καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Έχει πολύ στενή σχέση με το κάπνισμα.
• Αδενοκαρκίνωμα της ουροδόχου κύστης: Αποτελεί περίπου το 2% όλων των καρκίνων της ουροδόχου και έχει σχέση με παρατεταμένη φλεγμονή και ερεθισμό.
• Καρκίνωμα των πλακωδών κυττάρων: Αποτελεί το 1 έως 2% όλων των καρκίνων τις ουροδόχου και επίσης έχει σχέση με παρατεταμένη λοίμωξη, φλεγμονή και ερεθισμό, όπως όταν υπάρχουν πέτρες επί μακρό χρονικό διάστημα στην κύστη
. • Άλλες σπάνιες μορφές καρκίνου της ουροδόχου κύστης, είναι ο μικροκυτταρικός καρκίνος, το φαιοχρωμοκύττωμα και το σάρκωμα.
Αίτια και παράγοντες κινδύνου Η συχνότερη μορφή καρκίνου της ουροδόχου κύστης, δηλαδή το καρκίνωμα του επιθηλίου, έχει πολύ στενή σχέση με το κάπνισμα. Περίπου 50% όλων των μορφών καρκίνου της ουροδόχου στους άνδρες και 30% στις γυναίκες, μπορεί να προκληθεί από το κάπνισμα.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το φύλο( οι άνδρες εμφανίζουν συχνότερα), όπως και το οικογενειακό ιστορικό. Η έκθεση σε διάφορες τοξικές χημικές ουσίες, όπως, το αρσενικό, οι φαινόλες, τα χρώματα της ανιλίνης και της αρυλαμίνης, αυξάνουν τον κίνδυνο για τον καρκίνο της ουροδόχου και μπορεί, σε ορισμένες περιοχές, θα είναι υπεύθυνη για ποσοστό μέχρι 25%. Εργάτες της βιομηχανίας χρωμάτων, εντομοκτόνων, ελαστικών, αλουμινίου, δερμάτων, οδηγοί φορτηγών κλπ, διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο.Επίσης, η ακτινοθεραπεία για διάφορες μορφές καρκίνου, καθώς και η χημειοθεραπεία με το φάρμακο κυκλοφωσφαμίδη, έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης.
Σημεία και συμπτώματα Το συχνότερο σύμπτωμα του καρκίνου της ουροδόχου κύστης, είναι η αιματουρία (δηλαδή η παρουσία αίματος στα ούρα). Τις περισσότερες φορές, η αιμορραγία αυτή είναι ορατή με γυμνό μάτι, εμφανίζεται σε επεισόδια, και δεν συνοδεύεται από πόνο. Όμως, καμιά φορά, η αιμορραγία μπορεί να είναι ορατή μόνο με τη βοήθεια μικροσκοπίου η μπορεί να συνοδεύεται και από πόνο, λόγω σχηματισμού θρόμβων αίματος κατά την διαδρομή εξόδου των ούρων. Μπορεί να υπάρχουν παρατεταμένα χρονικά διαστήματα χωρίς συμπτώματα η αιμορραγία, οδηγώντας τον ασθενή σε εσφαλμένη αίσθηση ασφάλειας.
Μερικοί τύποι καρκίνου της ουροδόχου, μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα ερεθισμού της ουροδόχου, με ελάχιστη ή καθόλου αιμορραγία. Οι ασθενείς μπορεί να έχουν την επιθυμία για ούρηση μικρής ποσότητας ούρων σε σύντομα χρονικά διαστήματα, αδυναμία συγκράτησης των ούρων έστω και ελάχιστο χρονικό διάστημα μετά την αρχική επιθυμία, η αίσθημα καψίματος κατά την ούρηση(δυσουρία). τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται συχνότερα σε περίπτωση ασθενών που πάσχουν από καρκίνους υψηλής διαφοροποίησης, οι οποίοι χαρακτηρίζονται με τον όρο «catcinoma in situ» ή «CIS».
Σπανίως, οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν σημεία και συμπτώματα πιο προχωρημένης ασθένειας, όπως μετά από διατεταμένη ουροδόχο κύστη (λόγω απόφραξης του αυχένα της ουροδόχου από όγκο), πόνο στους λαγόνες( λόγω απόφραξης της ροής των ούρων από τους νεφρούς προς την ουροδόχο κύστη από την αυξανόμενη μάζα του όγκου μέσα στην ουροδόχο κύστη),ή βήχα/ αίμα στην απόχρεμψη (λόγω εξάπλωσης των κυττάρων του καρκίνου στα οστά η στους πνεύμονες).
Διάγνωση Ο καρκίνος της ουροδόχου, τις περισσότερες φορές εντοπίζεται μετά από εξέταση των ούρων του ασθενούς ο οποίος παρατήρησε αιμορραγία.
Άλλες τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι: Η κυτταρολογική εξέταση των ούρων, το υπερηχογράφημα, ή αξονική και μαγνητική τομογραφία, η κυστεοσκόπηση και η βιοψία. Οι τελευταίες δύο εξετάσεις, αποτελούν την πιο σημαντική διερεύνηση για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης. επειδή πάντοτε υπάρχει πιθανότητα να μην εντοπιστεί ο καρκίνος με τις άλλες μεθόδους (υπερηχογράφημα / αξονική και μαγνητική τομογραφία), συνιστάται όπως, όλοι οι ασθενείς που παρουσιάζουν αίμα στα ούρα, χωρίς μια εμφανή αιτία, να υποβάλλονται σε κυστεοσκόπηση.
Με τη μέθοδο αυτή, μπορεί να διαγνωστεί με τη μεγαλύτερη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, η παρουσία και ο τύπος του καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Τελευταίως, χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης, νεότεροι βιολογικοί δείκτες, όπως ο NMP 22 o FISH(fluorescent in-situ hybridization).Όμως, δεν έχουν ακόμη επιτύχει το επίπεδο της ακρίβειας ώστε να αντικαταστήσουν την κυστεοσκόπηση και την κυτταρολογική εξέταση στη διάγνωση και παρακολούθηση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης.