Η καλσιτονίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται στον άνθρωπο κυρίως από τα παραθυλακιώδη κύτταρα (κοινώς γνωστά ως C-κύτταρα) του θυρεοειδούς αδένα. Η βασική λειτουργία της καλσιτονίνης είναι ότι συμβάλλει στη ρύθμιση των επιπέδων του ασβεστίου και του φωσφόρου στο αίμα, μάλιστα αντιτίθεται στη δράση τηςπαραθυρεοειδούς ορμόνης. H έκκριση της καλσιτονίνης διεγείρεται από μια οξεία αύξηση του ασβεστίου στο πλάσμα και με τη σειρά της, μειώνει άμεσα τη συγκέντρωση ασβεστίου μέσω ορισμένων μηχανισμών. Εκτός από το ασβέστιο, γαστρεντερικές ορμόνες, όπως η γαστρίνη και οι κατεχολαμίνες μπορεί να οδηγήσουν στην έκκριση της καλσιτονίνης.

Η καλσιτονίνη μειώνει τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα με τους παρακάτω μηχανισμούς:

•  Αναστέλλει την δραστηριότητα των οστεοκλαστών, που είναι τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση του οστού.
• Όταν το οστό καταστρέφεται, το ασβέστιο που περιέχεται στο οστό απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος. Ως εκ τούτου, η αναστολή των οστεοκλαστών μέσω της καλσιτονίνης μειώνει άμεσα την ποσότητα ασβεστίου που απελευθερώνεται στο αίμα.  
• Διεγείρει την οστεοβλαστική δραστηριότητα στα οστά, δηλαδή την αναδόμηση του οστού
• Μειώνει την επαναρρόφηση ασβεστίου στα νεφρά και τον εντερικό σωλήνα.                                  

 Πώς ελέγχεται στον οργανισμό η έκκριση της καλσιτονίνης;

Η έκκριση τόσο της καλσιτονίνης όσο και της παραθυρεοειδούς ορμόνης καθορίζεται από το επίπεδο του ασβεστίου στο αίμα. Όταν τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα αυξάνονται, η καλσιτονίνη εκκρίνεται σε υψηλότερες ποσότητες. Όταν τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα μειώνονται, μειώνεται η ποσότητα της καλσιτονίνης που εκκρίνεται. Σε όλες τις περιπτώσεις, πρόκειται μόνο για βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, καθώς μια χρόνια αύξηση στο ασβέστιο του πλάσματος δεν οδηγεί σε αύξηση της καλσιτονίνης. Το ίδιο ισχύει και για την επίδραση της καλσιτονίνης: μια οξεία αύξηση στην καλσιτονίνη μειώνει το ασβέστιο, αλλά οι χρόνιες εξαιρετικά αυξημένα επίπεδα καλσιτονίνης σε ασθενείς με μυελώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς δεν έχουν καμία επίδραση επί του ασβεστίου στο μεταβολισμό του πλάσματος και του οστού.                              

 Πότε πρέπει να ελέγχεται η καλσιτονίνη;

H καλσιτονίνη μετριέται στο αίμα όταν στο σπινθηρογράφημα του αδένα βρίσκεται ένας «ψυχρός όζος» στο θυρεοειδή ή όταν στο υπερηχοράφημα διαπιστώνεται όζος με «ύποπτα» χαρακτηριστικά ώστε να προσδιοριστεί η πιθανότητα να υπάρχει μυελώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς. Η μέτρησή της θα πρέπει να περιλαμβάνεται επίσης στον έλεγχο των ατόμων που στο οικογενειακό ιστορικό τους υπάρχει ένας συγκεκριμένος τύπος του θυρεοειδικού καρκίνου, ο μυελοειδής καρκίνος ή καρκίνωμα των C-κυττάρων.                                                             

 Πότε αυξάνεται η καλσιτονίνη και τι σημαίνει αυτό;

Σε υγιή άτομα δε φαίνεται να υπάρχει καμία επίδραση στον οργανισμό. Αν υπάρχει όμως όζος στο θυρεοειδή χρήζει οπωδήποτε περαιτέρω διερεύνησης. Όσον αφορά τη διάγνωση του μυελοειδούς καρκινώματος θα πρέπει να σημειωθεί, ότι ακόμη και μια υπερπλασία των κυττάρων C, η νεφρική ανεπάρκεια, η υπερασβεστιαιμία (ισχύει για 2 ώρες μετά την πρόσληψη συμπληρωμάτων ασβεστίου), η φαρμακευτική αγωγή με αναστολείς αντλίας πρωτονίων (ΡΡΙ), που πολύ συχνά χορηγούνται σε άτομα με γαστρικά ενοχλήματα, ο χρόνιος αλκοολισμός, η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα καθώς και σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν αυξημένα βασικά επίπεδα καλσιτονίνης.

Το μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς είναι ένα σπάνιο είδος καρκίνου που προκύπτει από τα C -κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα που εκκρίνουν την καλσιτονίνη.Σχετίζεται συχνά με την πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία τύπου 2α και την πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία τύπου 2β. Οι ασθενείς με μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς έχουν υψηλά επίπεδα καλσιτονίνης στο αίμα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτά τα υψηλά επίπεδα καλσιτονίνης είναι ένα σύμπτωμα αυτής της κατάστασης και όχι ένας παράγοντας που συμβάλλει σε αυτή. Αν μετά την επέμβαση για μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς τα επίπεδα της καλσιτονίνης παραμένουν υψηλά, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ανεπαρκούς θεραπείας της νόσου ή ύπαρξης μεταστάσεων.                                

 Τι θα συμβεί αν έχω χαμηλή καλσιτονίνη;

Δε φαίνεται να υπάρχει καμία επίδραση στον οργανισμό. Οι ασθενείς που έχουν υποστεί αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα και έχουν μη ανιχνεύσιμα επίπεδα καλσιτονίνης στο αίμα τους, δεν παρουσιάζουν σχετικά δυσμενή συμπτώματα. Εάν η καλσιτονίνη κατά τη διάρκεια της θεραπείας του μυελώδους καρκίνου του θυρεοειδούς ή μετά τη θεραπεία μειώνεται και παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, αυτό σημαίνει ότι η θεραπεία εξελίσσεται επιτυχώς.