Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι ένας DNA ιός που μολύνει το δέρμα και τους βλεννογόνους του ανθρώπου και ορισμένων ζώων. Μεταδίδεται πολύ εύκολα μέσω δερματικής επαφής χωρίς να απαιτείται πλήρης σεξουαλική επαφή για τη μετάδοση του.

Για τον λόγο αυτό η λοίμωξη από τον HPV είναι πολύ συχνή και αφορά περίπου το 60-70% των νέων γυναικών. Μέχρι στιγμής έχουν αναγνωρισθεί πάνω από 100 τύποι του HPV. Στην γυναίκα κάποιες μορφές του μπορεί να προκαλέσουν οξυτενή κονδυλώματα, ενώ κάποιες άλλες μορφές μπορεί να μολύνουν τον τράχηλο και να προκαλέσουν προ-καρκινικές ενδοεπιθηλιακές δυσπλασίες ή και διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Μια ομάδα περίπου 30-40 μορφών του HPV μεταδίδονται μέσω σεξουαλικής επαφής και μολύνουν την περιοχή των γεννητικών οργάνων ανδρών και γυναικών. Μερικές μορφές του HPV – και συγκεκριμένα οι τύποι 6 και 11 – μπορούν να προκαλέσουν οξυτενή κονδυλώματα που δεν είναι καρκινογόνα ενώ άλλες μορφές του που επίσης μολύνουν τα γεννητικά όργανα, δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα.

Μόλυνση με τους ''καρκινογόνους υπότυπους'' του HPV (κυρίως οι 16 και 18, αλλά και οι 31, 45, 33, 35, 39, 51, 52, 56, 58, 59, και 68) - μπορεί να προκαλέσει ενδοεπιθηλιακή δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας (CIN), ενδοεπιθηλιακή δυσπλασία του αιδοίου (VIN), ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πέους (PIN) και ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πρωκτού (AIN).

Αυτές είναι προ-καρκινικές εξεργασίες που ενδέχεται να εξελιχθούν σε καρκίνο. Ειδικά για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας έχει βρεθεί ότι αναπτύσεται μόνο σε έδαφος HPV λοίμωξης. Όλες οι γυναίκες λοιπόν πρέπει να υποβάλλονται τακτικά σε Τέστ κατά Παπανικολάου (Pap-test) το οποίο είναι μια απλή μέθοδος κατά την οποία ο Γυναικολόγος παίρνει επίχρισμα από τον κόλπο, τον τράχηλο και τον ενδοτράχηλο, τα τοποθετεί σε μια αντικειμενοφόρο πλάκα και ακολούθως ο Κυτταρολόγος τα εξετάζει στο μικροσκόπιο για να εντοπίσει τυχόν προ-καρκινικά ή καρκινικά κύτταρα. Η εξέταση αυτή δεν εγκυμονεί κινδύνους για την γυναίκα και εντοπίζει σε μεγάλο βαθμό (70-80%) κυτταρικές ανωμαλίες που σχετίζονται με τον HPV και τις επιπλοκές του.

Όταν το Pap-test δείξει κάποια κυτταρική αλλοίωση πρέπει να ακολουθήσει κολποσκόπηση η οποία είναι μια ειδική διαγνωστική εξέταση που σαν σκοπό έχει την περαιτέρω διερεύνηση πιθανών αλλοιώσεων που ανίχνευσε το τεστ Παπανικολάου. Η χρήση του κολποσκοπίου που είναι ειδικά σχεδιασμένο και εφοδιασμένο με μεγεθυντικούς φακούς υψηλής ευκρίνειας, παρέχει στο Γυναικολόγο τη δυνατότητα αναγνώρισης με ευκρίνεια των πιθανών βλαβών και τη δυνατότητα λήψης κατευθυνόμενων βιοψιών, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο.

Έτσι, γίνεται δυνατή η ιστολογική διάγνωση και ακολούθως η αντιμετώπιση (φαρμακευτική ή χειρουργική) των κονδυλωμάτων και των δυσπλασιών πριν εξελιχθούν σε διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Παρόλο που η χρήση του τεστ Παπανικολάου έχει βοηθήσει πάρα πολύ στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας μειώνοντας έτσι σημαντικά την θνησιμότητά του, αυτή εξακολουθεί να παραμένει υψηλή και να αποτελεί αιτία θανάτου χιλιάδων γυναικών κάθε χρόνο ανά τον κόσμο.

Έγκριση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έχουν πάρει δύο εμβόλια (Gardasil και Cervarix) τα οποία αποτρέπουν την μόλυνση από τους πιο επικίνδυνους καρκινογόνους τύπους του HPV. Μελέτες δείχνουν ότι ο συνδυασμός εμβολιασμού και τακτικού προληπτικού ελέγχου με το Τεστ Παπανικολάου μπορούν να μειώσουν την εμφάνιση καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας κατά 94%. Από τον Ιανουάριο του 2009 όλα τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας μας χορηγούν το εμβόλιο στις γυναίκες ηλικίας 16-26 ετών

. Προς το παρόν, το εμβόλιο χορηγείται μόνο σε γυναίκες, αλλά επειδή οι άνδρες είναι φορείς που διασπείρουν τον HPV, πιθανολογείται ότι στο μέλλον θα αρχίσει ο εμβολιασμός και των ανδρών ώστε να ελεγχθεί η διασπορά του ιού. Διαβάστε παρακάτω μερικές ενδιαφέρουσες παρουσίασεις σχετικά με τον ιό HPV