Ο HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων) είναι ένας ιός που προκαλεί αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας . Το HPV-DNA τεστ ελέγχει για την παρουσία του ιού και όχι τις αλλαγές στα κύτταρα. Το HPV-DNA τεστ μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με το τεστ Παπανικολάου, ή αργότερα σαν συμπληρωματικός έλεγχος όταν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα στο τεστ Παπανικολάου.  

Πως γίνεται το HPV-DNA τεστ; Το HPV-DNA τεστ γίνεται με παρόμοιο τρόπο όπως το τεστ Παπανικολάου. Χρησιμοποιείται μία ειδική βούρτσα με την οποία συλλέγεται υγρό και βλέννα από τον τράχηλο της μήτρας. Μέσα στα υγρά αυτά περιέχονται κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Στο εργαστήριο, με την βοήθεια ειδικών τεχνικών, ελέγχεται η παρουσία τμημάτων DNA του ιού μέσα στα κύτταρα αυτά. Όπως έχει αναφερθεί κάποια στελέχη του ιού (υψηλού κινδύνου τύποι, όπως οι τύποι 16 και 18), αποτελούν τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Το hr HPV-DNA (high risk HPV-DNA) τεστ έχει την ικανότητα να ανιχνεύει την παρουσία αυτών των υψηλού κινδύνου, (ογκογόνους) τύπους του ιού (περίπου 14 τύποι) μέσα στα τραχηλικά κύτταρα.  

Ποια είναι η διαφορά του με το τεστ Παπανικολάου; Όπως αναφέρθηκε το τεστ Παπανικολάου και το HPV-DNA τεστ μπορεί να γίνουν ταυτόχρονα ή συμπληρωματικά στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας. Έχουνε μία σημαντική διαφορά: Το τεστ Παπανικολάου: Ανιχνεύει αλλαγές και αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Με τη μέθοδο αυτή ελέγχονται άμεσα τα κύτταρα του στο μικροσκόπιο. Έτσι είναι δυνατό να αποκαλύψουμε την παρουσία προ-καρκινικών ή καρκινικών κυττάρων στον τράχηλο της μήτρας. Το HPV–DNA τεστ: Ανιχνεύει την παρουσία υψηλού κινδύνου τύπων του ιού στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Ενώ μας δίνει πληροφορίες για την παρουσία ενός σημαντικού παράγοντα για την ανάπτυξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, δεν παρέχει πληροφορίες για την ύπαρξη ή όχι αλλοιώσεων στα κύτταρα του τραχήλου σαν συνέπεια αυτής της λοίμωξης.  

Ποια προετοιμασία χρειάζεται για το HPV–DNA τεστ; Δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία για να κάνετε το HPV-DNA τεστ. Καλό είναι να αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε κολπικές κρέμες, αλοιφές και υπόθετα τις τελευταίες 2 ημέρες. Επίσης καλό είναι να μην έχετε κολπική επαφή την ημέρα του τεστ. Εάν έχετε περίοδο, περιμένετε να περάσει η μεγάλη αιμορραγία των πρώτων ημερών και αμέσως μετά κανονίστε να κάνετε το τεστ. Εάν υπάρχει κολπική αιμορραγία (που δεν είναι περίοδος) δεν υπάρχει αντένδειξη να γίνει το τεστ. Κάποιες φορές ίσως είναι και απαραίτητο να γίνεται, στα πλαίσια της διερεύνησης της αιτίας της αιμορραγίας.  

Πότε γίνεται το HPV–DNA τεστ; Υπάρχουν ενδείξεις για το πότε πρέπει μία γυναίκα να ελέγχεται με HPV-DNA τεστ. Προληπτικός έλεγχος. Το HPV-DNA τεστ μπορεί να γίνει στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, σε συνδυασμό με το τεστ Παπανικολάου. Ο συνδυασμός των δύο αυτών εξετάσεων αυξάνει την ικανότητα διάγνωσης προ-καρκινικών αλλοιώσεων στα κύτταρα του τραχήλου. Η χρήση του για αυτόν τον λόγο συστήνεται σε γυναίκες ηλικίας άνω των 30 ετών. Αυτό συμβαίνει γιατί οι λοιμώξεις από τον HPV είναι πολύ συνηθισμένες σε νεαρές γυναίκες πριν την ηλικία των 30, χωρίς να προκαλούν πρόβλημα. Οι περισσότερες από αυτές τις λοιμώξεις θα υποχωρήσουν αυτόματα (με την βοήθεια της φυσικής άμυνας) χωρίς ποτέ να δημιουργήσουν αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου.

Στην ηλικία 21-30 ετών υπάρχει περισσότερο ενδιαφέρον για την παρουσία αλλοιώσεων στα κύτταρα του τραχήλου (που ανιχνεύονται με το τεστ Παπανικολάου), πάρα για την παρουσία του ιού HPV (Που ανιχνεύεται με το HPV-DNA τεστ). Παθολογικό τεστ Παπανικολάου (ASCUS). Μερικές φορές το αποτέλεσμα του τεστ Παπανικολάου αναφέρεται σαν ASCUS Πρόκειται για την παρουσία κυττάρων που ενώ δεν έχουν φυσιολογική εμφάνιση δεν έχουν σαφή χαρακτηριστικά προ-καρκινικής αλλοίωσης. Το HPV-DNA βοηθά σε κάποιες περιπτώσεις να προσδιοριστεί αν ο HPV είναι η αιτία αυτών των αλλοιώσεων. Αν υπάρχει όντως παρουσία του ιού χρειάζεται να γίνουν περισσότερες εξετάσεις (π.χ. κολποσκόπηση). Σε αυτή την περίπτωση το τεστ βοηθά να αποφασίσουμε εάν χρειάζονται επιπλέον εξετάσεις. Μετά από θεραπεία για προ-καρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο. 

Το HPV-DNA τεστ χρησιμοποιείται σε αυτές τις περιπτώσεις για να ανιχνεύσει την παρουσία εμμένουσας (υπολειμματικής) λοίμωξης από τον HPV στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Αν έχετε υποβληθεί σε θεραπεία για προ-καρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο συζητείστε με τον ιατρό σας για το είδος των εξετάσεων που πρέπει να γίνονται και την συχνότητα τους. Σε αυτή την περίπτωση το τεστ βοηθά να εκτιμήσουμε εάν έχει γίνει πλήρης αφαίρεση των αλλοιώσεων.  

Τι σημαίνει εάν το HPV–DNA τεστ είναι θετικό; Το θετικό HPV-DNA τεστ σημαίνει την ενεργό παρουσία ενός ή περισσότερων ενεργού τύπου του ιού στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας. Αυτό δεν σημαίνει όμως απαραίτητα και την παρουσία αλλοιώσεων στα κύτταρα. Αυτές ανιχνεύονται με το τεστ Παπανικολάου. Αν υπάρχει και παθολογικό τεστ Παπανικολάου, τότε χρειάζεται να γίνουν επιπλέον εξετάσεις, συνήθως κολποσκόπηση  για να προσδιοριστεί η ακριβής φύση των αλλοιώσεων. Αν το τεστ Παπανικολάου είναι φυσιολογικό, τότε σημαίνει ότι ενώ υπάρχει λοίμωξη από τον HPV δεν συνυπάρχουν αλλοιώσεις στα τραχηλικά κύτταρα. Οι επιλογές που υπάρχουν τότε είναι ο επανέλεγχος σε 6-12 μήνες με τεστ Παπανικολάου και HPV-DNA τεστ ή ο άμεσος έλεγχος με κολποσκόπηση.  

Υπάρχει HPV–DNA τεστ για άλλα μέρη του σώματος ή για τον άνδρα; Προς το παρόν δεν υπάρχουν εγκεκριμένα τεστ για την ανίχνευση του HPV σε άλλα μέρη του σώματος της γυναίκας (στόμα, φάρυγγας, πρωκτός) ή στον άνδρα. Το HPV-DNA τεστ χρησιμοποιείται μόνο την ανίχνευση του ιού στον τράχηλο της μήτρας. Αυτό συμβαίνει επειδή για τον τράχηλο: Μπορούμε να αναγνωρίσουμε με ακρίβεια τις αλλοιώσεις που προκαλεί ο ιός στα κύτταρα. Γνωρίζουμε την εξέλιξη που μπορεί να έχουν οι αλλοιώσεις και πώς να τις παρακολουθήσουμε. Έχουμε αξιόπιστη και αποτελεσματική αντιμετώπιση και θεραπεία για κάθε στάδιο εξέλιξης των αλλοιώσεων

. Υπάρχουν HPV-DNA τεστ, σε ερευνητικό επίπεδο μόνο, για την ανίχνευση του ιού σε άλλα μέρη του σώματος. Όμως δεν υπάρχουν ακόμη αποδεδειγμένα αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης της παρουσίας του ιού εκεί. Ακόμη και η ακρίβεια αυτών των τεστ σε άλλα μέρη του σώματος δεν έχει αποδειχθεί. Δεν υπάρχει λόγος να ελέγχεται κάποιος μόνο και μόνο για να μάθει εάν έχει τον HPV.

Οι περισσότεροι άνθρωποι (γυναίκες και άντρες) σε κάποια φάση της ζωής τους θα έρθουν σε επαφή με τον HPV. Ο προσδιορισμός της κατάστασης ενός ατόμου (γυναίκα ή άνδρας) ως «HPV θετικού» δεν έχει σημασία. Το αποτέλεσμα του HPV-DNA τεστ αλλάζει με την πάροδο του χρόνου (μήνες ή χρόνια) καθώς η άμυνα του οργανισμού αντιμετωπίζει τον ιό.