Η παρακέντηση θυρεοειδούς με λεπτή βελόνη (FNA) είναι μια διαδικασία που λαμβάνει υλικό από τον όζο για ιστολογικό έλεγχο και είναι ο πλέον αξιόπιστος τρόπος για επιβεβαίωση ή αποκλεισμό παρουσίας καρκίνου. Η παρακέντηση γίνεται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, δηλαδή με συνεχή παρακολούθηση της βελόνας με υπέρηχο, ώστε να εξασφαλίζεται: α) ασφάλεια από πιθανή κάκωση παρακείμενων δομών β) λήψη υλικού από τον όζο και όχι από τον παρακείμενο φυσιολογικό ιστό γ) λήψη υλικού από την πιο ύποπτη περιοχή του όζου. Η FNA με υπερηχογραφική καθοδήγηση σήμερα είναι πια αποδεκτή σαν η πλέον ανώδυνη, χαμηλού κόστους σε σχέση με την ανοικτή βιοψία, εύκολη, ανεκτή από τον ασθενή, τραυματίζοντας ελάχιστα και με σπανιότατες επιπλοκές (αιμορραγία, οίδημα και φλεγμονή). Αν η παρακέντηση γίνει σωστά, η ευαισθησία της ξεπερνάει το 95%, ενώ η ειδικότητα είναι πάνω από 90% (ανάλογα με την ιστολογική διάγνωση).

Τα πλεονεκτήματα της FNA συνοψίζονται στα παρακάτω:

1.            Χαμηλό κόστος.

2.            Είναι ελάχιστα τραυματική τεχνική (οργανικά και ψυχολογικά).

3.            Είναι καλά αποδεκτή από ιατρούς και ασθενείς.

4.            Παρέχει γρήγορο και αξιόπιστο αποτέλεσμα (στο κέντρο μας η απάντηση δίνεται αυθημερόν).

5.            Βοηθά στον προεγχειρητικό σχεδιασμό της θεραπείας.

 6.           Μπορούν να εφαρμοστούν ανοσοκυτταροχημικοί ή μοριακοί δείκτες.

7.            Εκτιμώνται πολλά οζίδια/αλλοιώσεις.

Τα αποτελέσματα της βιοψίας μπορεί να ανήκουν σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες (σύμφωνα με το σύστημα Bethesda που χρησιμοποιούν οι περισσότεροι κυτταρολόγοι σήμερα):

1. Ανεπαρκές δείγμα Αυτό σημαίνει ότι το υλικό που λήφθηκε με την παρακέντηση δεν περιέχει επαρκή αριθμό καλοηθών κυττάρων για να τεθεί με ασφάλεια η διάγνωση (εκτός κάποιων εξαιρέσεων, ως επαρκές δείγμα θεωρείται πάνω από 6 ομάδες θυλακικών κυττάρων που η κάθε ομάδα έχει τουλάχιστον 10 κύτταρα). Αυτό σχετίζεται είτε με την εμπειρία του ιατρού είτε με τη σύσταση του όζου, πχ συμβαίνει πιο συχνά σε κυστικούς όζους, έντονα αποήχους συμπαγείς όζους, ή σε όζους με έντονη αγγείωση που το υλικό περιέχει κυρίως αίμα. Η πιθανότητα καρκίνου σε αυτήν την περίπτωση είναι 1 -4%. Εάν το δείγμα είναι ανεπαρκές, η FNA επαναλαμβάνεται. Αν μετά από επαναλαμβανόμενες FNA το δείγμα παραμένει ανεπαρκές, τότε η πιθανότητα κακοήθειας είναι μεγαλύτερη (10%) και ο ενδοκρινολόγος πιθανά να συστήσει χειρουργική αφαίρεση.
2. Αρνητικό για κακοήθεια. δηλ καλοήθες οζίδιο Σε αυτήν την περίπτωση, η πιθανότητα να υπάρχει καρκίνος και να μην ανιχνευτεί με την παρακέντηση (ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα) είναι πολύ μικρή (λιγότερο του 3%). Παρόλα αυτά οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται με υπέρηχο και κλινική εξέταση κάθε 6-18 μήνες (το καθορίζει ο ενδοκρινολόγος).
3. Άτυπο ή Ακαθόριστο (δηλ όχι απολύτως καλοήθες ή όχι απολύτως κακοήθες οζίδιο) που αυξάνει το ποσοστό κακοήθειας σε περίπου 20%, οπότε ο ενδοκρινολόγος συνήθως συστήνει επανάληψη της FIMA μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.
4. Θυλακιώδης βλάβη (ποσοοτό κακοήθειας περίπου 30%)
5. Ύποπτο για κακοήθεια (ποσοστό κακοήθειας περίπου 60-75%)
6. Κακοήθης όζος {ποσοστό κακοήθειας περίπου 99%)

7. Η μέθοδος έχει περιορισμούς (πχ δεν μπορεί να διαχωρίσει το θυλακιώδες αδένωμα από το καρκίνωμα και δεν μπορεί να διαγνώσει το καρκίνωμα από κύτταρα Hurthle που αποτελεί το 5% των καρκίνων του αδένα). Τα ποσοστά έχουν ακαδημαϊκή-θεωρητική σημασία, αφού για τον συγκεκριμένο ασθενή το ποσοστό είναι πάντοτε 100%. Γι' αυτό. μόνο το θετικό αποτέλεσμα αξιολογείται με σιγουριά.

1. Πώς γίνεται η παρακέντηση (FNA);

   Εκτελείται στο χώρο του ιατρείου υπερήχων, από τον ακτινολόγο ιατρό που είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος να χειρίζεται υπερήχους και να κατευθύνει βελόνες με υπέρηχο. Ο ασθενής ξαπλώνει σε ύπτια θέση με το λαιμό σε υπερέκταση kol αφού εξεταστεί με υπερηχογράφημα ο αδένας και προσδιοριστεί ο όζος γίνεται απολύμανση του δέρματος πάνω από τον όζο και τοπική αναισθησία σε σπρέι ή ζελέ. Χρησιμοποιείται σύριγγα με πολύ λεπτή βελόνη (πιο λεπτή από αυτή με την οποία γίνεται αιμοληψία) η οποία εισέρχεται δια του δέρματος στον όζο για λήψη αντιπροσωπευτικού κυτταρολογικού υλικού. Η διαδικασία γίνεται 2 τουλάχιστον φορές και διαρκεί δευτερόλεπτα. Το υλικό μονιμοποιείται κατάλληλα και αποστέλλεται στο εργαστήριο όπου μελετάται. Ο ασθενής αμέσως μετά επιστρέφει στις συνήθεις του δραστηριότητες. Η διαδικασία είναι άριστα ανεκτή ακόμη και από παιδιά.

   Απαιτείται προετοιμασία για την FNA θυρεοειδούς;

   Αν ασθενής παίρνει αντιπηκτικά φάρμακα (πχ Plavix) ή φάρμακα που επηρεάζουν την πήξη του αίματος (πχ Naprosyn) πρέπει να τα διακόψειγια μερικές μέρες πριν την παρακέντηση αφού πρώτα συμβουλευτεί τον ιατρό του (καρδιολόγο, παθολόγο κλπ.). Συνήθως το ασπιρινάκι δεν είναι απαραίτητο να διακοπεί. Ο ασθενής μπορεί να φάει και να πιει κανονικά πριν την παρακέντηση.

Ποιες είναι οι επιπλοκές-κίνδυνοι;

Η κίνδυνοι Θεωρητικά περιλαμβάνουν το αιμάτωμα και τη φλεγμονή, αλλά σε έμπειρα χέρια η πιθανότητα να συμβούν είναι ελάχιστη, Για αποτροπή φλεγμονής, χρησιμοποιούνται μέτρα αντισηψίας δέρματος και ηχοβολέα. Μεγαλύτερη πιθανότητα αιματώματος υπάρχει οε ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτικά (ακόμη και αν τα διέκοψαν για λίγο καιρό) και αφορούν περισσότερο μικρούς όζους και όζους που δεν είναι εύκολα διακριτοί με υπέρηχο. Σε ασθενείς με λεπτό δέρμα μπορεί να εμφανιστεί ερυθρότητα του δέρματος τοπικά που υποχωρεί σύντομα. Η διαδικασία είναι άριστα ανεκτή ακόμη και από παιδιά.

Η Ελαστογραφία αντικαθιστά την παρακέντηση?

Η ελαστογραφία δεν αντικαθιστά το υπερηχογράφημα ή την παρακέντηση αλλά δίνει μια επιπλέον πληροφορία που ουνεκτιμάται με τις υπόλοιπες για τον χαρακτηρισμό του όζου. Η ελαστογραφία είναι μια τεχνική που χρησιμοποιεί τους υπερήχους γι,α να εκτιμήσει τη ελαστικότητα (σκληρότητα) των ιστών. Υπάρχουν δυο τύπων ελαστογραφίες, η ελαστογραφία πίεσης (stain) και η ελαστογραφία επιμηκών κυμάτων (shear wave). Οι δύο τεχνικές διαφέρουν στον τρόπο εκτέλεσης και. στην τεχνολογία τους και δίνουν αποτελέσματα που αξιολογούνται με διαφορετικό τρόπο.

Είναι χρήσιμη για να επιβεβαιώσει την ανάγκη για παρακέντηση ή να παρακολουθήσει όζους που η παρακέντηση δεν έχει δείξει κακοήθεια. Επίσης με την ελαστογραφία μπορεί να εντοπιστεί η πιο ύποπτη περιοχή για λήψη υλικού κατά τη διάρκεια της παρακέντησης. Η ελαστογραφία έχει δυσκολίες στην εκτέλεση και στην ερμηνεία και πρέπει να εφαρμόζεται από γιατρούς με κατάλληλη εκπαίδευση και εμπειρία, διαφορετικά μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένα αποτελέσματα καί επικίνδυνες γενικεύσεις,

Μπορεί η παρακέντηση να διασπείρει μια κακοήθεια?

Κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί από διεθνείς μελέτες. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που η παρακέντηση προτείνεται στις οδηγίες διεθνών επιστημονικών εταιριών (πχ οδηγίες της Αμερικάνικης ή της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Ενδοκρινολογίας), ως η πιο αξιόπιστη και ασφαλής μέθοδος διάγνωσης του καρκίνου του θυρεοειδούς.

Τι πρέπει να προσέχουμε στην παρακέντηση (FNA) θυρεοειδούς?

Στην πραγματοποίηση μιας παρακέντησης δυο παράμετροι έχουν καθοριστική σημασία για να είναι το αξιόπιστο αποτέλεσμα:

1. Η ικανότητα του ιατρού ακτινολόγου για σωστή λήψη του υλικού: Η λήψη υλικού πρέπει να γίνεται από τις πιο ύποπτες περιοχές, από πολλές θέσεις και να λαμβάνεται αρκετό υλικό (επαρκές δείγμα). Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα και την εμπειρία του ακτινολόγου που κάνει την παρακέντηση. Το ιδανικό είναι ο γιατρός που κρατάει τον ηχοβολέα (ακουστικό υπέρηχου) να είναι ο ίδιος που βάζει και τη βελόνα γιατί διαφορετικά ο συντονισμός των δύο χεριών δεν είναι άριστος. Οι λεπτομέρειες αυτές έχουν τεράστια σημασία, γιατί αν η λήψη δεν γίνει σωστά, το υλικό δεν θα είναι αντιπροσωπευτικό.
2.  Ο τρόπος συντήρησης και επεξεργασίας υλικού έχει μεγάλη σημασία για το αποτέλεσμα και αποσκοπεί στην μείωση της ποσότητας αίματος στο δείγμα. Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί η πραγματοποίηση γενετικού ελέγχου στο υλικό της παρακέντησης

Το Δίκτυο Διαπιστευμένων Κυτταρολογικών Κέντρων ALPHA PROLIPSIS παρέχει υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες.

• Ανώδυνη δειγματοληψία
• Λήψη από εξειδικευμένο προσωπικό-κυτταρολόγους
• Άνετοι ειδικά διαμορφωμένοι χώροι
• Απάντηση ΑΥΘΗΜΕΡΟΝ
• On site evaluation για έλεγχο επάρκειας του δείγματος
• Διαθέτουμε πιστοποιητικό διαπίστευσης κατά ISO 15189:2012
• Τηρούμε πλήρες αρχείο πλακιδίων σε βάθος 10ετίας
• Εφαρμόζουμε προγράμματα εσωτερικού και εξωτερικού ελέγ χου ποιότητας
• Άμεση εξυπηρέτηση πελατών από άριστα εκπαιδευμένο προσωπικό
• Διάγνωση εκάστου περιστατικού από τρείς γιατρούς
• Απάντηση με εικόνες από αντιπροσωπευτικές θέσεις
• Σχολιασμός εικόνων από ειδικούς κυτταρολόγους