Ακόμα και οι μικροί όγκοι μπορούν να είναι επιθετικοί, δείχνει μελέτη που έγινε σε ασθενείς με πρώιμου σταδίου καρκίνο του μαστού και θα παρουσιαστεί στο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας (ESMO 2017), στη Μαδρίτη.  Ο δρ Κωνσταντίνος Τρυφωνίδης και οι συνεργάτες του στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Έρευνας και Θεραπείας του Καρκίνου (EORTC), στις Βρυξέλλες, ανακάλυψαν ότι σχεδόν ένας στους τέσσερις μικρούς όγκους ήταν επιθετικοί και ασθενείς επωφελήθηκαν από τη χημειοθεραπεία.  Οι επιθετικοί όγκοι μπορούν να αναγνωριστούν από μια «υπογραφή» 70 γονιδίων. 

«Τα ευρήματά μας θέτουν υπό αμφισβήτηση της αντίληψη ότι όλοι οι μικροί όγκοι είναι λιγότερο σοβαροί και δεν χρειάζονται επικουρική χημειοθεραπεία», εξηγεί ο δρ Τρυφωνίδης.  Στο πλαίσιο της μελέτης MINDACT, που διεξάγεται από το EORTC σε συνεργασία με τη Διεθνή Ομάδα Μαστού, ετέθησαν υπό ιατρική αξιολόγηση 6.693 γυναίκες με πρώιμου σταδίου καρκίνο του μαστού (με αρνητικό λεμφαδένα, ή 1-3 θετικούς λεμφαδένες).  Από την αξιολόγηση των στοιχείων προέκυψε ότι περίπου το 46% των ασθενών που είχαν υψηλό κίνδυνο κλινικής υποτροπής, σύμφωνα με το Online διαγνωστικό εργαλείο Adjuvant!, ενδεχομένως να μην χρειάζονται χημειοθεραπεία.

Οι γυναίκες αυτές είχαν χαμηλό γενομικό κίνδυνο υποτροπής σύμφωνα με το MammaPrint, μια γενομική υπογραφή που βοηθά στην πρόγνωση των κλινικών αποτελεσμάτων γυναικών με πρώιμου σταδίου καρκίνους των μαστών.  Η υποανάλυση που θα παρουσιαστεί στο ESMO 2017 εστίασε σε 826 ασθενείς της μελέτης MINDACT με κύριο όγκο μικρότερο του 1 εκατοστού. Καταγράφηκαν οι κλινικοί και γενομικοί κίνδυνοι και 196 ασθενείς (24%) διαπιστώθηκε ότι είχαν κλινικά μικρό κίνδυνο και γενομικά μεγάλο. Οι ασθενείς αυτές με τυχαία επιλογή υποβλήθηκαν ή όχι σε χημειοθεραπεία. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μετά από πέντε χρόνια, ελάχιστες ασθενείς που είχαν λάβει χημειοθεραπεία είχαν υποτροπές της νόσου ενώ εμφάνιζαν σε υψηλά ποσοστά επιβίωση ελεύθερη απομακρυσμένων μεταστάσεων, επιβίωση ελεύθερη νόσου και συνολικά υψηλό ποσοστό επιβίωσης. Αυτό επιβεβαιώνει ότι αποκόμισαν οφέλη από τη χημειοθεραπεία. 

«Διαπιστώσαμε ότι σχεδόν μια στις τέσσερις ασθενείς με μικρούς όγκους διατρέχουν κίνδυνο απομακρυσμένων μεταστάσεων και ωφελούνται από τη χημειοθεραπεία. Τα ευρήματα είναι σημαντικά επειδή μας δείχνουν ότι όταν βασίζεσαι μόνο σε κλινικά κριτήρια νομίζεις ότι οι όγκοι αυτοί δεν είναι επιθετικοί και άρα οι ασθενείς δεν χρειάζονται χημειοθεραπεία. Αλλά το 24% των μικρών όγκων έχουν επιθετική βιολογία, δηλαδή δεν είναι όλοι οι μικροί όγκοι το ίδιο», ανέφερε η δρ Φάτιμα Καρντόσο, κύρια συγγραφέας της μελέτης και συμμετέχουσα στην επιστημονική ομάδα της MINDACT, διευθύντρια της Μονάδας Μαστού στο Κλινικό Κέντρο Champalimaud, της Λισσαβόνας.