Το Παπ τεστ, αφορά κυτταρολογικό έλεγχο επιχρισμάτων κόλπου και τραχήλου μήτρας (κολπικό, εξωτραχηλικό και ενδοτραχηλικό δείγμα).Τα κύτταρα αυτά φυσιολογικά αποπίπτουν από την περιοχή και αφού ληφθούν και επιστρωθούν από γυναικολόγο, εξετάζονται από κυτταρολόγο και δίδεται η τελική έκθεση του Παπ τεστ -που σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση- αποτελεί βασική προληπτική εξέταση του γυναικείου πληθυσμού. Αυτό που προλαμβάνει η εξέταση αυτή είναι οι καρκινικές και προκαρκινικές βλάβες του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας. Με την έναρξη των σεξουαλικών επαφών από την γυναίκα, συστήνεται να γίνεται και ετήσιος έλεγχος για Παπ τεστ.

Το Παπ τεστ, δείχνει και τυχόν φλεγμονή του κατώτερου γεννητικού σωλήνα; Το Παπ τεστ, είναι δυνατόν να δείξει τυχόν φλεγμονή του κόλπου και του τραχήλου (τριχομονάδες, κόκκοι, μύκητες κλ.π ). Ωστόσο  η εξειδικευμένη εξέταση για την ανεύρεση  μικροβίων (αερόβια, αναερόβια), είναι ο μικροβιολογικός έλεγχος, που επιτυγχάνεται με καλλιέργεια κολπικού υγρού. Σε ανάπτυξη μικροβίων γίνεται αντιβιόγραμμα έτσι ώστε να χορηγηθεί σωστή αγωγή ανάλογα με την ευαισθησία του μικροβίου στα αντιβιοτικά.

Χρειάζονται κάποιες προϋποθέσεις για να κάνω το Παπ τεστ; Το Παπ τεστ είναι μια εύκολη και ανώδυνη εξέταση για την γυναίκα, που διαρκεί λίγα λεπτά της ώρας. Για την  μεγαλύτερη ακρίβεια της διάγνωσης  η εξέταση γίνεται από την 10η έως και 20η ημέρα του κύκλου (όπου 1η ημέρα του κύκλου θεωρείται η 1η ημέρα της περιόδου). Επίσης απαιτείται η αποφυγή σεξουαλικής επαφής ή κολπικής πλύσης ή κολπικού υπερηχογραφήματος για  2 – 3  24ωρα πριν την λήψη του επιχρίσματος. Αυτό γίνεται για να  συλλεχθεί  όσο το δυνατόν περισσότερος αριθμός κυττάρων μεγαλύτερου χρονικού εύρους.

Τι είναι οι προκαρκινικές και τι οι καρκινικές βλάβες που ανευρίσκει το Παπ τεστ; Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες.  Ετησίως στις ΗΠΑ, γίνεται διάγνωση  σε 510.000 νέα περιστατικά καρκίνου του τραχήλου, ενώ 288.000 γυναίκες πεθαίνουν από αυτόν. . Στο σύνολό τους σχεδόν τα περιστατικά αυτά των καρκίνων οφείλονται στον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων, γνωστό ως HPV. Πιο συγκεκριμένα στους δύο υπότυπους: 16 και 18. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως κάθε μόλυνση από τον ιό θα επιφέρει ως εξέλιξη καρκίνο του τραχήλου. Το 90% των λοιμώξεων με HPV, αρκετές φορές υποστρέφονται μέσα σε χρονικό διάστημα 24 μηνών (2 ετών). ( Ρούσσος, Βοσνάκης, 2008) Οταν όμως η λοίμωξη επιμένει (CIN I), τότε συνήθως εξελίσσεται σε (CIN II-III).

Με το Παπ  τεστ ολοκληρώνεται ο προληπτικός  έλεγχος  για το κατώτερο γεννητικό σύστημα; Εάν στον ετήσιο έλεγχο με Παπ τεστ, ανευρεθεί ο ιός HPV ή υποψία ιογενούς επίδρασης η γυναίκα θα πρέπει να υποβληθεί σε μία ειδική εξέταση από ειδικό, την κολποσκόπηση, που γίνεται ακριβώς με την ίδια διαδικασία όπως και το Παπ τεστ, με τη διαφορά ότι χρησιμοποιούνται διάφορες χρωστικές και μεγεθυντικοί φακοί για την λεπτομερή εξέταση του τραχήλου. Επίσης εάν απαιτηθεί, συνοδεύεται η εξέταση και από λήψη μικροβιοψίας, η οποία γίνεται χωρίς αναισθησία και  εύκολα μπορεί να προσδιορίσει τον βαθμό της προκαρκινικής βλάβης.

Πόσο αξιόπιστο είναι το Παπ τεστ ως προληπτική εξέταση ; Η πλέον επιτυχημένη μαζική μέθοδος πληθυσμιακού ελέγχου  είναι μέσω της κυτταρολογικής εξέτασης επιχρισμάτων (Pap test smear). Στις ΗΠΑ,  όταν εφαρμόσθηκε μαζικά ο έλεγχος του πληθυσμού με Παπ τεστ (τεστ Παπανικολάου) είχε ως αποτέλεσμα την μείωση  της συχνότητας καρκίνου του τραχήλου κατά 75% (μέσα σε περίοδο 50 ετών εφαρμογής του προγράμματος) ενώ οι θάνατοι από την μορφή  αυτή του καρκίνου  μειώθηκαν κατά το ίδιο διάστημα  κατά 74%.

Η αξιοπιστία της εξέτασης κυμαίνεται από 50 -91% και αυτή σχετίζεται με τους εξής παράγοντες:

– Καλή τεχνική λήψης  (από τον εξω και όσο πιο βαθιά γίνεται από τον ενδοτράχηλο).

– Σωστές προϋποθέσεις λήψης δείγματος (αποχή από σεξουαλική επαφή για 3 ημέρες προ της λήψης, όχι κολπικές πλύσεις προ της λήψης, λήψη δείγματος τις σωστές ημέρες του κύκλου, κλ.π)

-Εμπειρία του κυτταρολόγου που θα κάνει την  εξέταση και διάγνωση του δείγματος.

Για την αύξηση της αξιοπιστίας του συμβατικού Παπ τεστ, τα τελευταία χρόνια σε πολλά κέντρα συνηθίζεται  να επιστρώνεται πρώτα επίχρισμα στο πλακάκι και το υπόλοιπο υλικό να μην πετιέται αλλά να χρησιμοποιείται μια τεχνική κυτταρολογίας (κυτταρολογία υγρής φάσης) που ονομάζεται thιn prep Pap test. Υπολογίζεται πως η ακρίβεια στη διάγνωση μπορεί να αυξηθεί μέχρι 25%.

Πως μεταδίδεται ο ιός HPV; Ο ιός είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενος , δηλαδή μεταδίδεται με τα κολπικά υγρά, σπέρμα και οτιδήποτε έχει έλθει σε επαφή με αυτά (π.χ σεξ. βοηθήματα). Υπολογίζεται ότι το 75% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας θα έλθουν σε επαφή με τον ιό σε κάποια φάση της ζωής τους. Εάν ένα αποτέλεσμα Παπ τεστ δείξει ιογενή λοίμωξη από HPV, τι πρέπει να γίνει; Συνιστάται επανάληψη του Παπ τεστ και εάν κριθεί απαραίτητο συμπληρώνεται ο έλεγχος με κολποσκόπηση και μικροβιοψία. Από την στιγμή που υπάρχει αιτιολογική σχέση ανάμεσα στον ιό του HPV και  του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας  έχει προστεθεί στον ασυμπτωματικό έλεγχο  και το HPV-DNA  test.Το τεστ αυτό είναι μια εξέταση που ανιχνεύει και προσδιορίζει (ταυτοποιεί) το  τύπο του ιού στην γυναίκα. Η γνώση που παρέχει διαμορφώνει-μαζί με άλλους παράγοντες- και την συχνότητα παρακολούθησης της γυναίκας από τον γιατρό.

Έτσι από τα 40 στελέχη του HPV,  που μπορούν να προσβάλλουν το  επιθήλιο των γεννητικών οργάνων, 14 μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας(στελέχη υψηλού κινδύνου). Από αυτά τα στελέχη  οι υπότυποι: 16, 18, είναι σαφώς ογκογόνοι.  Η λοίμωξη από το στέλεχος 16 παρουσιάζει τον μεγαλύτερο κίνδυνο χρόνιας  παραμονής του ιού, εμφάνισης δυσπλασίας (CIN III) αλλά και διηθητικής νόσου.

Εάν το Παπ τεστ, δείξει φλεγμονή τι σημαίνει αυτό; Η παρουσία φλεγμονωδών κυττάρων, σε πολλές περιπτώσεις προκαλεί κυτταρικές αλλοιώσεις οι οποίες επισκιάζουν την διαγνωστική εικόνα. Γι΄αυτόν τον λόγο (στην  περίπτωση αυτή), γίνεται μικροβιολογικός έλεγχος, αντιβιόγραμμα, ακολουθεί θεραπεία της φλεγμονής και επανέλεγχος με Παπ τεστ σε 3 μήνες. Τι σημαίνει όταν κατά την διάρκεια του Παπ τεστ η γυναίκα πονάει; Είναι σαφές πως η συγκεκριμένη εξέταση είναι αναίμακτη και ανώδυνη. Παρόλα αυτά κάποιες γυναίκες παραπονούνται για πόνο. Οταν συμβαίνει αυτό, συχνότερα προέρχεται από :

1.Ψυχολογικούς παράγοντες (μειωμένη αίσθηση άνεσης, αυξημένο φορτίο άγχους, αίσθημα έκθεσης, φόβο απέναντι στον γιατρό κλπ). Για την αντιμετώπιση αυτών των παραγόντων προτείνεται η χρήση εστιασμένου φωτός στην υπό εξέταση περιοχή και χρήση διακριτικού  γενικού φωτισμού κατά την λήψη. Χρήση μπλούζας ασθενών για την γυναίκα. Χρήση κατάλληλου κολποδιαστολέα ανάλογα με την ηλικία και τον σωματότυπο της γυναίκας. Εγκατάσταση επικοινωνίας και ασφαλούς κλίματος ανάμεσα στον γιατρό και την γυναίκα.

2. Παρουσία φλεγμονής στον κόλπο. Η φλεγμονή είναι δυνατόν να προκαλέσει  πόνο κατά την διάρκεια της εξέτασης όπως και κατά την διάρκεια της  σεξουαλικής επαφής.

3. Εφαρμογή κακής τεχνικής εισόδου του κολποδιαστολέα από τον γιατρό. Προτείνεται η χρήση  υδαρούς λιπαντικού και η  εφαρμογή του διαστολέα από την πλάγια στην κάθετη θέση.