Είναι η κατάσταση κατά την οποία ο ασθενής αποβάλλει ούρα που περιέχουν αίμα. Η αιματουρία μπορεί να είναι μακροσκοπική, όταν τα ούρα είναι εμφανώς κόκκινα ή μικροσκοπική, όταν η παρουσία του αίματος αποκαλύπτεται μόνο με το μικροσκόπιο. Η παρουσία αίματος στα ούρα είναι ένα συχνό σύμπτωμα, απαντάται στο 2-3% του ενήλικου πληθυσμού και στο 6% των ασθενών που εξετάζονται από ουρολόγους. Οι ηλικιωμένοι και οι καπνιστές έχουν υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης αιματουρίας.

Η αρχική αιματουρία (παρουσία αίματος στην έναρξη της ούρησης) προέρχεται συνήθως από κάποια πάθηση της ουρήθρας. Η τελική αιματουρία (παρουσία αίματος στο τέλος της ούρησης) ενδεχομένως να οφείλεται σε αιμορραγία στην περιοχή του αυχένα της ουροδόχου κύστης. Η ολική αιματουρία (παρουσία αίματος σε όλη την ούρηση) σχετίζεται με παθήσεις της ουροδόχου κύστης ή του ανώτερου ουροποιητικού.

Η αιματουρία μπορεί να αποτελεί εκδήλωση πολλών ουρολογικών παθήσεων όπως είναι οι λοιμώξεις, οι λίθοι του ουροποιητικού, η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και τα κακοήθη νεοπλάσματα του ουροποιητικού (καρκίνος νεφρού, ουροδόχου κύστεως, ουρητήρα, προστάτη).

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ακόμη και ένα μοναδικό επεισόδιο αιματουρίας, χωρίς καμία επανάληψη, μπορεί να υποκρύπτει κάποια σοβαρή παθολογία. Γι´ αυτό το λόγο απαιτείται πλήρης διαγνωστικός έλεγχος.

Αιματουρία μπορεί να εκδηλωθεί και επί απουσίας ουρολογικού νοσήματος. Για παράδειγμα, διαταραχές της πήξης του αίματος, λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων ή διάφορα αιματολογικά νοσήματα μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση αίματος στα ούρα.

Εξ άλλου, υγιή κατά τα άλλα άτομα που υποβάλλονται σε βαριά σωματική κόπωση παρουσιάζουν πολλές φορές παροδική αιματουρία.

Γενικά, η αιματουρία είναι ένα θορυβώδες σύμπτωμα που κινητοποιεί άμεσα τον ασθενή προς αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, αλλά και τον ιατρό που πρέπει να προχωρήσει στο διαγνωστικό έλεγχο της αιματουρίας.

Η αιματουρία οποιουδήποτε βαθμού στους ενηλίκους θα πρέπει να θεωρείται εκδήλωση κακοήθους νόσου του ουροποιητικού, μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου.

Νέες κατευθυντήριες οδηγίες της AUA για τη διερεύνηση της μικροσκοπικής αιματουρίας

• Η αξονική τομογραφία είναι η απεικονιστική εξέταση εκλογής, καθώς έχει τη μεγαλύτερη ειδικότητα και ευαισθησία στην απεικόνιση του ανώτερου ουροποιητικού 
• Όλοι οι ασθενείς ηλικίας άνω των 35 ετών πρέπει να υποβάλλονται σε κυστεοσκόπηση 
• Κυστεοσκόπηση πρέπει να πραγματοποιείται σε όλους τους ασθενείς με γνωστούς παράγοντες κινδύνου για κακοήθειες του ουροποιητικού (π.χ. κάπνισμα, έκθεση σε χημικά) ανεξαρτήτως ηλικίας 
• Η απεικόνιση του ανώτερου ουροποιητικού προτείνεται σε όλους τους ενήλικες επί απουσίας γνωστής καλοήθους αιτιολογίας
• Η μικροαιματουρία σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά απαιτεί ουρολογική και νεφρολογική διερεύνηση ανεξάρτητα από τον τύπο του αντιπηκτικού φαρμάκου 

Η αιματουρία αποτελεί ένα συχνό σύμπτωμα και απαντάται στο 2-3% του ενήλικου πληθυσμού και στο 6% των ασθενών που εξετάζονται από ουρολόγους.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ακόμη και ένα μοναδικό επεισόδιο αιματουρίας, χωρίς καμία επανάληψη, μπορεί να υποκρύπτει κάποια σοβαρή παθολογία. Γι’ αυτό το λόγο απαιτείται πλήρης διαγνωστικός έλεγχος.